อาทิ-สทฺเทน เชฏฺฐภคินีนํ สงฺคโหฯ อปจิติการโกติ เตสํ ปจฺจุฏฺฐานกโรฯ โย โกจิ ททนฺโตปิ สาเปกฺโข เทติ, โส มุตฺตจาโค น โหติ, อยํ ปน น เอวนฺติ ‘‘มุตฺตจาโค โหตี’’ติ วุตฺตํฯ วิสฺสฏฺฐจาโคติ นิรเปกฺขปริจฺจาโคติ อตฺโถฯ ยถา ปาณาติปาตพหุโล ‘‘โลหิตปาณี’’ติ วุจฺจติ, ตถา ทานพหุโล ‘‘ปยตปาณี’’ติ วุตฺโตติ อาห ‘‘เทยฺยธมฺมทานตฺถาย สทา โธตหตฺโถ’’ติฯ โวสฺสคฺครโตติ เทยฺยธมฺมสฺส ปริจฺจชเน อภิรโตฯ ปเรหิ ยาจิตพฺพารโหติ ปเรหิ ยาจิตุํ ยุตฺโต อิจฺฉิตสฺส อตฺถสฺส ตาวเทว วิสฺสชฺชนโตฯ ทาเนเนว ยุตฺโตติ สพฺพกาลํ ทาเนเนว ยุตฺโต อภิณฺหํ ปวตฺตมหาทานตฺตาฯ ทาเน จ สํวิภาเค จาติ ปรสฺส สมฺปุณฺณํ กตฺวา ปริจฺจชนสงฺขาเต ทาเน จ อตฺตนา ปริภุญฺชิตพฺพโต สํวิภชนสงฺขาเต สํวิภาเค จ รโต อภิรโตฯ

วตปทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สกฺกนามสุตฺตวณฺณนา

[258] มนุสฺสภูโตติ มนุสฺเสสุ ภูโต, มนุสฺสตฺตํ วา ปตฺโตฯ อาวสถนฺติ นิวาสฏฺฐานํ กาเรตฺวา อทาสิ, ตสฺมา วาสํ อทาสีติ วาสโวฯ อตฺถ-สทฺโท อิธ การณปริยาโยติ อาห ‘‘สหสฺสมฺปิ การณาน’’นฺติฯ สฺวายมตฺโถ เหฏฺฐา วิภาวิโตวฯ วินิจฺฉินติ, ตสฺมา สหสฺสํ ปญฺญาอกฺขีนิ เอตสฺสาติ สหสฺสกฺโขฯ มฆํ วุจฺจติ ธนํ, ตํ ปน สทฺธาสงฺขาตํ มฆํ อสฺส อตฺถีติ มฆวาฯ ปุเร ทานํ ททาตีติ ปุรินฺทโท อนุนาสิกโลปํ อกตฺวาฯ ปุญฺญานิ กาตุํ สกฺโกตีติ สกฺโกฯ

สกฺกนามสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. มหาลิสุตฺตวณฺณนา

[259] โสติ สกฺโก เทวราชาฯ พหุวจเน วตฺตพฺเพ เอกวจนํ วุตฺตํฯ วุจฺจตีติ วจนํ, อตฺโถฯ ตสฺมา พหุวจเนติ พหุมฺหิ อตฺเถติ อตฺโถ ฯ ยถา ปฏิปชฺชนฺโต อนุกฺกเมน เต ธมฺเม สมาทิยิตฺวา สกฺโก สกฺกตฺตํ อชฺฌคา, ตํ ปฏิปตฺติํ ทสฺเสตุํ ‘‘สกฺโก กิรา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อนนฺตเรติ สกฺกภาวสฺส อตีตานนฺตเร อตฺตภาเวฯ ตํ สพฺพนฺติ สกฺกสฺส มฆมาณวกาเล สมฺมาปฏิปตฺติํ, ตาย สกฺกภาวูปคมนญฺจาติ ตํ สพฺพํฯ วุตฺโต, ตสฺมา ตตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพติ อธิปฺปาโยฯ

มหาลิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ