เมนู

ตสฺสาติ คพฺภเสยฺยกสตฺตสฺสฯ มาตุอุทรปฏเลน เอกาพทฺโธ โหติ ยโต มาตรา ปริภุตฺตอาหาโร อามาสเย ปติฏฺฐิเต คพฺภสฺส นาภินาฬานุสาเรน คพฺภคตสฺส สรีรํ สมฺปตฺวา อาหารกิจฺจํ กโรติฯ อาหารสมุฏฺฐานรูปํ สมุฏฺฐาเปตีติ คพฺภคตสฺส กาเย โอชาย ปจฺจโย โหติฯ สา จ ตํ ปจฺจยํ ลภิตฺวา โอชฏฺฐมกํ รูปํ สมุฏฺฐาเปติฯ เอวํ มาตรา ปริภุตฺตอาหารปจฺจเยน คพฺภคโต ทส มาเส ยาเปติ อตฺตโน นาภินาฬานุสารคเตเนว เตน ยาว อาหารสมุฏฺฐานสตฺตาโห, ตโต ปฏฺฐาย อาหรณโตฯ เกจิ ปน ‘‘มาตรา ปริภุตฺตอาหาโร พาหิรวคฺโค วิย ตสฺส กายํ อภิสนฺเนติ ปริสนฺเนติ, เตน โส ยาเปตี’’ติ วทนฺติฯ กุจฺฉิคตํ อุทรปฏเลน ติโรหิตตฺตา พหิ ฐิตนฺติ วตฺตพฺพตํ น อรหตีติ ‘‘กุจฺฉิยา อพฺภนฺตรคโต’’ติ อาหฯ มาตุกุจฺฉิคโต นโรติ มาตุ ติโรกุจฺฉิคโตฯ เอวํ โขติ อิมินา ยถาวุตฺตากาเรน อยํ สตฺโต…เป.… นิพฺพตฺตติ, ตสฺมา รูปํ น ชีโวฯ น หิ ทิฏฺฐิคตสฺส สตฺตาหกฺกเมน วุฑฺฒิปฺปตฺโต อิจฺฉิโต อนิจฺจตาปตฺติโตฯ

อินฺทกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สกฺกนามสุตฺตวณฺณนา

[236] สกฺกนามโกติ พลิปุตฺโต วิย สกฺกสฺส วเสน คหิตนาโมฯ ‘‘เอโส กิรา’’ติ ปาโฐฯ ‘‘เอโก กิรา’’ติปิ ลิขนฺติฯ มารสฺส ปกฺเข คโต มารปกฺขิโกฯ ยทญฺญนฺติ เอตฺถ นฺติ กิริยาปรามสนํ, ตสฺมา ยํ อญฺญสฺส อนุสาสนํ, ตํ สมณสฺส น สาธูติ โยชนาฯ การเณนาติ การณมตฺเตน สํวาโส ชายติฯ เยน เกนจิ คหฏฺเฐน วา ปพฺพชิเตน วาฯ ตํ การณนฺตรํ สมาคตํ ปุริสํ สปฺปญฺโญ สมฺพุทฺโธ อนุกมฺปิตุํ นารหติ วิเสสาธิคมาภาวา, สติ ปน ตสฺมิํ สวิเสสํ ปสาโท โหตีติฯ มนสา เจ…เป.… น เตน โหติ สํยุตฺโต สิเนหวเสน อนุกมฺปา อนุทฺทยา ตสฺสา อสํกิลิฏฺฐสภาวตฺตาฯ

สกฺกนามสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สูจิโลมสุตฺตวณฺณนา

[237] คยาย อวิทูเร ภโว คาโม ‘‘คยา’’ติ วุตฺโตติ อาห ‘‘คยาย’’นฺติ, เตนาห ‘‘คยาย อวิทูเร นิวิฏฺฐคามํ อุปนิสายาติ อตฺโถ’’ติฯ โคจรคามนิทสฺสนํ เหตํฯ อิทํ อุปริ อิทํ เหฏฺฐาติ นตฺถิ อุปฺปฏิปาฏิโย มญฺจปาทานํ ทฺวีสุ ปสฺเสสุ ทีฆภาเวนฯ พลิกมฺมตฺถาย กตํ เทวตาธิฏฺฐานนฺติ อธิปฺปาเยน เทวฏฺฐาเน ฐเปนฺติฯ อฏฺฐปาทมญฺจสทิโส กิร โส เหฏฺฐุปริปริวตฺเตตพฺพโตฯ กถินสิพฺพนสูจิ กถินสูจิฯ อปจฺจตฺถริตฺวาติ กิญฺจิ สงฺฆิกเสนาสนสฺส อุปริ ปฏิจฺฉทนํ อปจฺจตฺถริตฺวาฯ ควจฺฉิวิชฺฌิตํ วิยาติ เตหิ สูจิโลเมหิ ควจฺฉิชาลํ วิย คตํ สพฺพโส สโมหตํฯ

อิธาปิ ‘‘ขรสรีโร’’ติ วตฺวา ขรสรีรํ กถินสูจิสทิสตาย โลมสฺสาติ ตสฺส ตถาภาวสฺส การณํ ทสฺเสนฺโต ‘‘โส กิรา’’ติอาทิมาหฯ อตฺตโน หตฺเถหีติ สงฺฆิกเตลสมฺมกฺขิเตหิ อตฺตโน สรีรํ มกฺเขสิฯ อิตีติ วุตฺตากาเรนฯ

สมาคมฏฺฐานนฺติ ยกฺขสนฺนิปาตฏฺฐานํฯ โสติ สูจิโลโม ยกฺโขฯ นฺติ จ ตเมว วทติฯ

อุฏฺฐาเปตฺวาติ อุทฺธคฺคา กตฺวาฯ อปนาเมสีติ ยถา โส อตฺตโน กายํ อุปเนตุํ น สกฺโกติ, ตถา กโรนฺโต โถกํ อปนาเมสิฯ อมนุญฺโญติ ผรุสติกฺขตาย น มนุญฺโญฯ จิตฺตํ วา เต ขิปิสฺสามีติ มยฺหํ อานุภาเวน ตว จิตฺตวิกฺเขปํ วา กริสฺสามิฯ ยถา ปน โส จิตฺตวิกฺเขปํ กเรยฺย, ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘เยสญฺหี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เภรวํ วาติ วุตฺตากาเรน อญฺญถา วา ภยานกํ ทสฺสนมตฺเตเนว สตฺตานํ ภยํ ฉมฺภิตตฺตํ โลมหํสํ อุปฺปาเทตุํ สมตฺถํฯ ‘‘กเถนฺตานํเยวา’’ติ วา ปาโฐฯ ตํ ทฺวีสุ ปาเทสุ คเหตฺวา ปารํ คงฺคาย ขิปิสฺสามีติ โยชนาฯ

กุโตนิทานาติ กสฺมา การณา? อฏฺฐกถายํ ปน สมาสปทเมตํ, วิภตฺติอโลเปน นิทฺเทโสติ ทสฺเสตุํ ‘‘กิํนิทานา กิํปจฺจยา’’ติ? อตฺโถ วุตฺโตฯ