3. เปสลสุตฺตวณฺณนา

[211] เอเตสนฺติ เอเตสํ มหลฺลกานํฯ น ปาฬิ อาคจฺฉติ อปฺปคุณภาวโตฯ น จ ปาฬิ อุปฏฺฐาติ, เอกาย ปาฬิยา สติ ปาฬิคติยา ตถา ตถา อุปฏฺฐานมฺปิ เนสํ นตฺถีติ วทติฯ น อฏฺฐกถาติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ สิถิลธนิตาทิตํตํพฺยญฺชนพุทฺธิํ อหาเปตฺวา อุจฺจารณํ ปทพฺยญฺชนมธุรตาฯ อติกฺกมิตฺวา มญฺญติ อญฺเญ ภิกฺขูฯ หีฬนวเสน อภิภวิตฺวา ปฏิภานสุเตน อตฺตานํ ปสํสติ สมฺภาเวติฯ มานสฺส ปวตฺติตาย สหชาตนิสฺสยาทิปจฺจยธมฺมา ตํสหภุธมฺมาฯ มานวเสน วิปฺปฏิสารี อหุวาฯ มา อโหสีติ โยชนาฯ วณฺณภณนนฺติ ปเรหิ กิริยมานํ คุณาภิตฺถวํฯ อขิโลติ ปญฺจเจโตขิลรหิโตฯ นิสฺเสสํ นววิธนฺติ นววิธมฺปิ มานํ กสฺสจิ เอกเทสสฺสปิ อเสสโตฯ วิชฺชายาติ อคฺคมคฺควิชฺชายฯ อจฺจนฺตเมว สมิตตาย วูปสมิตตาย สมิตาวีฯ

เปสลสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา

[212] ราโคติ เอตฺถ อายสฺมโต วงฺคีสสฺส ราคสฺส อุปฺปตฺติยา การณํ วิภาเวตุํ ‘‘อายสฺมา อานนฺโท’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตนฺติ อานนฺทตฺเถรํฯ อารมฺมณํ ปริคฺคเหตุนฺติ กายเวทนาทิเภทํ อารมฺมณํ สติโคจรํฯ อสุภทุกฺขาทิโต, รูปาทิเอเกกเมว วา ฉฬารมฺมณํ อนิจฺจทุกฺขาทิโต ปริคฺคณฺหิตุํ ปริจฺฉิชฺช ชานิตุํฯ อิตฺถิรูปารมฺมเณติ อิตฺถิสนฺตาเน รูปสภาเว อารมฺมเณฯ

นิพฺพาปนนฺติ นิพฺพาปยติ เอเตนาติ นิพฺพาปนํฯ วิปลฺลาเสนาติ อสุเภ ‘‘สุภ’’นฺติ วิปลฺลาสภาวเหตุฯ ราคฏฺฐานิยนฺติ ราคุปฺปตฺติเหตุฯ อิฏฺฐารมฺมณนฺติ สุภารมฺมณํฯ เอตฺถ จ อิฏฺฐารมฺมณสีเสน ตตฺถ อิฏฺฐาการคฺคหณํ วทติฯ ตญฺหิ วชฺชนียํฯ ปรโตติ อวสวตฺตนตฺเถน อญฺญโตฯ สงฺขารา หิ ‘‘มา ภิชฺชนฺตู’’ติ อิจฺฉิตาปิ ภิชฺชนฺเตว, ตสฺมา เต อวสวตฺติตฺตา ปโร นาม, สา จ เนสํ ปรตา อนิจฺจทสฺสเนน ปากฏา โหตีติ วุตฺตํ ‘‘ปรโต ปสฺสาติ อนิจฺจโต ปสฺสา’’ติฯ