ภควา หิ อายสฺมโต อุปวาณสฺส เทวหิตพฺราหฺมณสฺส ตํ สมฺภาวิตํ ภวิสฺสติ ติกิจฺฉาปฏิยตฺตํ, ตาย จ อตฺตโน โรคสฺส วูปสมนํ, ตปฺปสงฺเคน จ เทวหิตพฺราหฺมโณ มม สนฺติกํ อาคนฺตฺวา ธมฺมสฺสวเนน สรเณสุ สีเลสุ จ ปติฏฺฐหิสฺสตีติ สพฺพมิทํ ญตฺวา เอวํ ‘‘อิงฺฆ เม ตฺวํ, อุปวาณ, อุณฺโหทกํ ชานาหี’’ติ อโวจฯ อาคมนียปฺปฏิปทํ ปุพฺพภาคปฺปฏิปทํ ปุพฺพภาคปฺปฏิปตฺติํ กเถตุํ วฏฺฏติ อนุตฺตริมนุสฺสธมฺมตฺตาฯ สเทวเกน โลเกนาติ อนวเสสโต โลกสฺส คหณํฯ ผลวิเสสากงฺขาย ปูเชตพฺพาติ ปูชนียา, เต เอว อิธ ‘‘ปูชเนยฺยา’’ติ วุตฺตาฯ ตถา อาทเรน ปูเชตพฺพตาย สกฺการิยา, อา-การสฺส รสฺสตฺตํ, ริ-สทฺทสฺส จ เร-อาเทสํ กตฺวา ‘‘สกฺกเรยฺยา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘อปจเยยฺยา’’ติ วตฺตพฺเพ ย-การโลปํ กตฺวา ‘‘อปเจยฺยา’’ติ วุตฺตํฯ เตสนฺติ สเทวเกน ปูชเนยฺยาทีนํฯ หริตุนฺติ เนตุํฯ

เอตฺตเกนปีติ อุปสงฺกมนาทินา เอตฺตเกน อปฺปมตฺตเกนปิ กตวตฺเตน อยํ กิตฺติ…เป.… โสมนสฺสชาโตฯ

ยชมานสฺสาติ เทยฺยธมฺมํ เทนฺตสฺสฯ ทกฺขิณาย อิชฺฌนํ นาม วิปุลผลภาโวติ อาห ‘‘มหปฺผโล โหตี’’ติฯ วิทิตนฺติ ปฏิวิทฺธปจฺจกฺขกตํฯ อาชานาตีติ วุตฺถภวาทิํ ปริยาทาย ชานาติ ปฏิวิชฺฌติฯ ชานิตฺวาติ จตฺตาริ สจฺจานิ มคฺคปฏิปาฏิยา ปฏิวิชฺฌิตฺวาฯ อคฺคปฺปตฺตตาย กตกิจฺจตํ ปตฺโตฯ พฺราหฺมเณน อตฺตนา กโต กาโร จ ภควโต เอว ปจฺจุปฏฺฐาตีติ ตํ ทสฺเสนฺโต ‘‘อิมินา ขีณาสเว ยชนากาเรน ยชนฺตสฺสา’’ติ วุตฺตํฯ

เทวหิตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. มหาสาลสุตฺตวณฺณนา

[200] ยสฺมา ตสฺส พฺราหฺมณสฺส อนิสฺสยสฺส ชิณฺณภาเวน วิเสสโต กาโย ลูโข ชาโต, ชิณฺณปิโลติกขณฺเฑหิ สงฺฆฏิตํ ปาวุรณํ, ตสฺมา ‘‘ลูขปาวุรโณ’’ติ ปทสฺส ‘‘ชิณฺณปาวุรโณ’’ติ อตฺโถ วุตฺโตฯ ปาฏิเยกฺกนฺติ ปุตฺเตสุ เอกเมโก เอกเมกาย วาจาย วิสุํ วิสุํฯ