อนิวตฺตนฺตนฺติ น นิวตฺตนฺตํ, ยถา นิวตฺตนํ น โหติ, เอวํ คจฺฉตีติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘นิวตฺตนรหิต’’นฺติอาทิฯ เอตํ ปน ตว ธุรโธรยฺหํฯ

เอวเมสา กสีติ ยถาวุตฺตสฺส ปจฺจามสนํฯ เตนาห ‘‘นิคมนํ กโรนฺโต’’ติฯ วุตฺตสฺเสว หิ อตฺถสฺส ปุน วจนํฯ ปญฺญานงฺคเลน สติผาลํ อาโกเฏตฺวาติ ปญฺญาสงฺขาเตน นงฺคเลน สทฺธิํ สติผาลสฺส เอกาพทฺธภาวกรเณน อาโกเฏตฺวาฯ กฏฺฐาติ เอตฺถ ‘‘กสี’’ติ ปทํ อาเนตฺวา สมฺพนฺธิตพฺพํ ‘‘กฏฺฐา กสี’’ติฯ กมฺมปริโยสานนฺติ ยถาวุตฺตกสิกมฺมสฺส ปริโยสานภูตํฯ ยทิปิ ปุพฺเพ ‘‘ปญฺญา เม ยุคนงฺคล’’นฺติอาทินา อตฺตุทฺเทสิกวเสนายํ อมตปฺผลา กสิ ทสฺสิตา, มหาการุณิกสฺส ปน ภควโต เทสนา สพฺพสฺสปิ สตฺตนิกายสฺส สาธารณา เอวาติ ทสฺเสนฺโต ‘‘สา โข ปเนสา’’ติอาทิมาหฯ

ทิวเสเยวาติ ตํทิวเส เอวฯ อาทิมาหาติ เอตฺถ อาทิ-สทฺเทน กถาปริโยสาเน ปาฐปเทโส คหิโตติ ตทญฺญํ ‘‘เอวํ วุตฺเต’’ติอาทิปาฐํ สนฺธาย ‘‘ตโต ปรญฺจา’’ติ อาหฯ

กสิภารทฺวาชสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อุทยสุตฺตวณฺณนา

[198] เอตํ วุตฺตนฺติ ‘‘โอทเนน ปูเรสี’’ติ เอตํ วจนํ วุตฺตํฯ ‘‘คเหตุํ สมตฺโถ นาม นาโหสีติ ภควโต อธิฏฺฐานพเลนา’’ติ วทนฺติฯ ตํ พฺราหฺมณํ วิเนตุกามตาย กิร ภควา ตถา อกาสิฯ

อุปารมฺภภเยนาติ ปรูปวาทภเยนฯ อวตฺวาว นิวตฺโต ‘‘อพฺภาคโตปิ ปาสณฺโฑ วาจามตฺเตนปิ น ปูเชตพฺโพ’’ติ พฺราหฺมณธมฺเม วุตฺตตฺตาฯ ปกฺกนฺโตติ พฺราหฺมณสฺส ธมฺมํ อวตฺวา ปกฺกนฺโต พฺราหฺมณสฺส น ตาว ญาณํ ปริปกฺกนฺติฯ