2. เทวทตฺตสุตฺตวณฺณนา

[183] อปฺปญฺญตฺเต เอว สิกฺขาปเท เฉชฺชคามิกมฺมสฺส กตตฺตา สลิงฺเคเนว จ ฐิตตฺตา ‘‘เทวทตฺโต สาสนโต ปกฺกนฺโต’’ติ น วตฺตพฺโพติ อจิรปกฺกนฺเตติ เอตฺถ ‘‘สาสนโต ปกฺกนฺเต’’ติ อวตฺวา ‘‘เวฬุวนโต คยาสีสํ คเต’’ติ วุตฺตํฯ ปกตตฺโต หิ ภิกฺขุสงฺฆํ ภินฺเทยฺย, น อปกตตฺโตติฯ วฬวายาติ วฬวาย กุจฺฉิยํ ชาตํฯ

เทวทตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. อนฺธกวินฺทสุตฺตวณฺณนา

[184] ชนตนฺติ ชนานํ สมูหํ, ชนสญฺจรณฏฺฐานนฺติ อตฺโถฯ มนุสฺสานํ อนุปจาเรติ ยตฺตเก กสนาทิกิจฺจํ กโรนฺตานํ สญฺจาโร โหติ, เอตฺตกํ อติกฺกมิตฺวา อนุปจาเรฯ สํโยชนวิปฺปโมกฺขาติ สํโยชนวิโมกฺขเหตุฯ วิเวกรติํ ปวิเวกสุขชฺฌานํ อลภนฺโตฯ จิตฺตานุรกฺขณตฺถนฺติ ปุพฺเพ มํ มนุสฺสา ‘‘อรญฺญวาเสน ปวิวิตฺโต อสํสฏฺโฐ อารทฺธวีริโย’’ติ มญฺญิํสุ, อิทานิ คามนฺเต วสนฺตํ ทิสฺวา คณสงฺคณิกาย นิวุฏฺโฐติ อปฺปสาทํ อาปชฺชิสฺสนฺติฯ ยทิปิ เม อิธ อภิรติ นตฺถิ, เอวํ สนฺเตปิ อิเธว วสิสฺสามีติ วิกฺขิตฺตจิตฺเตน หุตฺวา น วสิตพฺพํ, โก อตฺโถ จิตฺตวสํ คนฺตฺวาติ อธิปฺปาโยฯ สติปฏฺฐานปรายโณติ สติปฏฺฐานภาวนารโตฯ เอวํ หิสฺส คณวาโสปิ ปาสํโส วิเวกวาเสน วินา สมณกิจฺจสฺส อสิชฺฌนโตฯ

วฏฺฏภยโต ปมุตฺโต อชฺฌาสยวเสนาติ อธิปฺปาโยฯ

นิสีทิ ตตฺถ ภิกฺขูติ อิมินา สตฺตูปลทฺธิยา อนิสฺสิตตฺตา ยถารุจิยา เตสํ นิสชฺชํ ทสฺเสติฯ เตนาห ‘‘อิมินา’’ติอาทิฯ

อิมินา จ อิมินา จ อากาเรน ชาตนฺติ น อนุสฺสวทสฺสนเมตํ, น อนุสฺสวคฺคหณํฯ ตกฺกเหตุ นยเหตุ วา น วทามีติ โยชนาฯ ปิฏกํ คนฺโถ สมฺปทียติ เอตสฺสาติ ปิฏกสมฺปทานํ, คนฺถสฺส อุคฺคณฺหนโต เตน ปิฏกสฺส อุคฺคณฺหนกภาเวน, เกนจิ คนฺถานุสาเรน เอวํ น วทามีติ อตฺโถฯ พฺรหฺมสฺส เสฏฺฐสฺส ธมฺมสฺส จริยํ วาจสิกํ ปวตฺตตีติ พฺรหฺมจริยํ, ธมฺมเทสนาฯ ภาวิเตน มรณสฺส สพฺพโส ภาเคน วิปฺปหาเนน มรณปริจฺจาคีนํฯ เต จ ขีณชาติกาติ อาห ‘‘ขีณาสวาน’’นฺติฯ