เมนู

5. อญฺญตรพฺรหฺมสุตฺตวณฺณนา

[176] เตโชกสิณปริกมฺมํ กตฺวาติ ‘‘เตโชกสิณปริกมฺมชฺฌานํ สมาปชฺชิสฺสามี’’ติ จิตฺตุปฺปาโท เอเวตฺถ เตโชกสิณปริกมฺมํฯ น หิ พุทฺธานํ อญฺเญสํ วิย ตตฺถ ฌานสมาปชฺชเนน ปริกมฺมปปญฺโจ อตฺถิ สพฺพตฺเถว จิณฺณวสีภาวสฺส ปรมุกฺกํสภาวปฺปตฺตตฺตาฯ ตสฺส กิร พฺรหฺมุโน ‘‘ยถาหํ เอวํ มหานุภาโว อญฺโญ นตฺถี’’ติ ลทฺธิ, ยํ สนฺธาย วุตฺตํ – ‘‘นตฺถิ โส สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา, โย อิธ อาคจฺเฉยฺยา’’ติฯ ภควา ตสฺส ตํ ลทฺธิํ วิสฺสชฺเชตุํ เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา ตสฺส อุปริ อากาเส นิสีทิฯ เตน วุตฺตํ ‘‘เตโชธาตุํ…เป.… ตถาคตํ ทิสฺวา’’ติฯ อฏฺฐิเวธํ วิยํ วิชฺฌิตพฺโพ อฏฺฐิเวธี, ยถา อฏฺฐิํ วิชฺฌิตฺวา อฏฺฐิมิญฺชํ อาหจฺจ ติฏฺฐติ, เอวํ วิชฺฌิตพฺโพติ อตฺโถฯ อยํ ปน อฏฺฐิเวธี วิย อฏฺฐิเวธี, ยถา โส ลทฺธิํ วิสฺสชฺเชติ, เอวํ ปฏิปชฺชิตพฺโพติ อตฺโถฯ เสสานนฺติ มหากสฺสปมหากปฺปินอนุรุทฺธตฺเถรานํฯ

อญฺญพฺรหฺมสรีรวิมานาลงฺการาทีนํ ปภาติ พฺรหฺมานํ สรีรปฺปภา วิมานปฺปภา อลงฺการวตฺถาทีนํ ปภาติ อิมสฺมิํ พฺรหฺมโลเก อิมา สพฺพา ปภา อตฺตโน ปภสฺสรภาเวน อภิภวนฺตํฯ นตฺถิ เม สาติ อิทานิ เม สา ทิฏฺฐิ นตฺถิ, ‘‘นตฺถิ โส สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา, โย อิธ อาคจฺเฉยฺยา’’ติ อยํ ลทฺธิ นตฺถิฯ เตนาห ‘‘ตตฺราสฺส…เป.… ปหีนา’’ติฯ เอตฺถาติ เอตสฺมิํ สมาคเมฯ ยถา ตสฺส พฺรหฺมุโน สพฺพโส ทิฏฺฐิคตํ วิมุจฺจติ ธมฺมจกฺขุ อุปฺปชฺชติ, เอวํ มหนฺตํ ธมฺมเทสนํ เทเสสิ

‘‘อชฺชาปิ เต, อาวุโส’’ติอาทินา วุตฺเตน ตตฺตเกเนวฯ สรูเปน วุตฺตาติ ปฐเมน ปาเทน จตสฺโส, ทุติเยน เอกนฺติ เอวํ ปญฺจ อภิญฺญา สรูเปน วุตฺตาฯ กสฺมา เอตฺถ ทิพฺพโสตํ นาคตนฺติ? อาห ‘‘ตาสํ วเสน อาคตเมวา’’ติฯ เยน อิมา โลกุตฺตรา อภิญฺญา อธิคตา, น ตสฺส ทิพฺพโสตสมฺปาทนํ ภาริยํ ปฏิปกฺขวิคเมน สุเขเนว อิชฺฌนโตฯ

อญฺญตรพฺรหฺมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. พฺรหฺมโลกสุตฺตวณฺณนา

[177] ปจฺเจกํ ทฺวารพาหนฺติ ปจฺเจกํ ทฺวารพาหํฯ ปจฺเจก-สทฺโท เจตฺถ อาวุตฺติวเสน เวทิตพฺโพ; ‘‘ปจฺเจกํ ปจฺเจก’’นฺติ อาห ‘‘เอเกโก เอเกก’’นฺติฯ เตสุ หิ เอโก ปจฺเจกพฺรหฺมา คนฺธกุฏิยา เอกทฺวารพาหํ นิสฺสาย ฐิโต, อปโร อญฺญํฯ ปจฺเจกพฺรหฺมาติ จ เอกจารี พฺรหฺมา, น ปริสจารี พฺรหฺมาติ อตฺโถฯ สมิทฺธิ นาม สคฺเค สุขุปกรเณหิ, พฺรหฺมานญฺจ ฌานํ สุขุปกรณนฺติ ฌานสุเขน สมิทฺโธติฯ สมฺปตฺติยา เวปุลฺลปฺปตฺตตา พฺรหฺมานญฺจ อภิญฺญาคุเณหิ เวปุลฺลปฺปตฺตีติ อาห ‘‘ผีโตติ อภิญฺญาปุปฺเผหิ สุปุปฺผิโต’’ติฯ อสหนฺโตติ นสหนฺโต นโรเจนฺโตฯ

สตปทนฺติ สตสทฺโทฯ รูปวเสนาติ รูปสทฺทวเสน, รูปสทฺเทน สทฺธินฺติ อตฺโถฯ ตถา ปนฺติวเสนาติ เอตฺถาปิฯ เอกจฺเจติ เอเก มิคารี, เตสํ พฺยคฺฆีนิสารูปกานํ ปญฺจสตานีติ อตฺโถฯ ‘‘กสฺส อญฺญสฺส อุปฏฺฐานํ คมิสฺสามี’’ติ วิมานสมฺปตฺติยํ วิมฺหยกฺขิโก อหงฺการวเสน วทติฯ รณนฺติ นินฺทนฺติ เอเตหีติ รณา, โทสาฯ วิโรธิปจฺจยสนฺนิปาเต วิการุปฺปตฺติ รุปฺปนํ รูปสฺส ปเวธนนฺติ อาห ‘‘สีตาทีหิ จ นิจฺจํ ปเวธิต’’นฺติฯ สุเมโธ สุนฺทรปญฺโญ โส สตฺถา รูเป น รมติ, กิํ ปน มนฺทปญฺโญ รูเป สรณญฺจ ปเวธิตญฺจ อปสฺสนฺโต รมสีติ อธิปฺปาโยฯ

พฺรหฺมโลกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. โกกาลิกสุตฺตวณฺณนา

[178] ปมาณกรานํ ราคาทีนํ อภาวโต ขีณาสโว ราคาทิวเสน น สกฺกา อิมํ ปมาตุนฺติ อปฺปเมยฺโย, อปฺปเมยฺยานิ วา จตฺตาริ อริยสจฺจานิ วิชฺฌิตฺวา ฐิตตฺตา ปมิตํ ปเมยฺยํ ตสฺส กโต ปริเมยฺโย นตฺถิฯ เตนาห ‘‘ขีณาสโว…เป.… ทีเปตี’’ติฯ นฺติ ขีณาสวํฯ ปเมตุํ รนฺธคเวสี หุตฺวา วชฺชโต ปริจฺฉินฺทิตุํฯ ยถาสภาวโต ตสฺส มินเน นิหีนปญฺญตาย อวกุชฺชปญฺญํ

โกกาลิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ