8. สีสุปจาลาสุตฺตวณฺณนา

[169] สมณิสทิสาติ สมณลิงฺคสฺส ธารเณน สมณิสทิสา, กสฺสจิปิ ปาสณฺฑสฺส อรุจฺจนโต โมนมคฺคสฺส อปฺปฏิปชฺชนโต ตว สมณิภาวํ นานุปสฺสามีติ อธิปฺปาโยฯ ปาสํ เฑนฺตีติ ปาสํ สชฺเชนฺติ, ยถา ตตฺถ ทิฏฺฐิปาเส สตฺตานํ จิตฺตํ ปฏิมุกฺกํ โหติ, เอวํ สชฺเชนฺตีติ อตฺโถฯ ตถาภูตา จ เต สตฺตานํ จิตฺเต ขิตฺตา วิย โหนฺตีติ อาห ‘‘จิตฺเตสุ ทิฏฺฐิปาสํ ขิปนฺตีติ อตฺโถ’’ติฯ ปาเส โมเจตีติ ทิฏฺฐิปาเส สตฺตานํ จิตฺตสนฺตานโต นีหรติ ธมฺมสุธมฺมตายฯ ตสฺมาติ ปาสโมจนโต ปาสณฺโฑติ น วุจฺจติฯ ‘‘อิโต พหิทฺธาเยว ปาสณฺฑา โหนฺตี’’ติ วุตฺตสฺส อตฺถสฺส นิคมนํฯ เอวญฺจ กตฺวา สพฺเพปิ พาหิรกสมเย สนฺธาย จูฬสีหนาทสุตฺเต ‘‘ฉนฺนวุติ ปาสณฺฑา’’ติ วุตฺตํฯ ปสีทนฺตีติ ทิฏฺฐิปงฺเก สํสารปงฺเก จ ปกาเรหิ อคาธา โอสีทนฺติฯ

อภิภวิตฺวาติ สพฺพสํกิเลสปฺปหาเนน อภิภุยฺย อติกฺกมิตฺวาฯ อชิโตติ อชินิ อวิชยตฺตาฯ สพฺพานิ อกุสลกมฺมานิ กุสลกมฺมานิ จ ขีณานิ เอตฺถาติ สพฺพกมฺมกฺขโย, อรหตฺตํฯ อุปธโย สมฺมเทว ขียนฺติ เอตฺถาติ อุปธิสงฺขโย, นิพฺพานํฯ

สีสุปจาลาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. เสลาสุตฺตวณฺณนา

[170] เกนิทํ ปกตํ พิมฺพนฺติ อิทํ อตฺตภาวสญฺญิตํ พิมฺพํ พฺรหฺมา-วิสณุปุริส-ปชาปติอาทีสุ เกน กตํ นิมฺมิตํ นิพฺพตฺติตนฺติ กตฺตพฺพโมหํ นาม กาตุกาโม ปุจฺฉติฯ อฆนฺติ อฆวตฺถุฯ เตนาห ‘‘ทุกฺขปติฏฺฐานตฺตา’’ติฯ เหตุนิโรเธนาติ ตณฺหาสงฺขตสฺส เหตุโน อนุปฺปาทนิโรเธนฯ ปจฺจยเวกลฺเลนาติ ตทวสิฏฺฐกิเลสาภิสงฺขาราทิปจฺจยสฺส เวกลฺลภาเวน, อปจฺจยภาวูปคมเนนาติ อตฺโถฯ

เสลาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. วชิราสุตฺตวณฺณนา

[171] สุทฺธสงฺขารปุญฺเชติ รูปารูปวิภาเค กิเลสสงฺขารสมูเหฯ ปรมตฺถโตติ สภาเวนฯ ยถา น หิ สตฺตสญฺญิตสงฺขารปุญฺโช นาม ปรมตฺถโต อุปลพฺภติ, เอวํ ตพฺพินิมุตฺโต นาม โกจิ น อุปลพฺภติ อวิชฺชมานตฺตาฯ วิชฺชมาเนสูติ ยถาปจฺจยสมฺปตฺติยา ลพฺภมาเนสุฯ เตนากาเรนาติ อิตฺถิปุริสาทิอากาเรนฯ ววตฺถิเตสูติ ปจฺเจกํ ปจฺจยวิเสสสมุฏฺฐิตํ สณฺฐานวิเสสํ อุปาทาย ‘‘ปุริโส หตฺถี อสฺโส’’ติอาทินา อภิสงฺคโต ปวตฺเตสุฯ สมฺมุตีติ สตฺโตติ โวหาโรฯ เตนาห ‘‘สมญฺญามตฺตเมวา’’ติฯ ปญฺจกฺขนฺธทุกฺขนฺติ ปญฺจกฺขนฺธสญฺญิตํ ทุกฺขํฯ วุตฺตํ เหตํ ภควตา ‘‘สํขิตฺเตน ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา ทุกฺขา’’ติ (ที. นิ. 2.387; ม. นิ. 1.120; 3.373; วิภ. 202) อญฺโญ เนว สมฺโภติ ยถาวุตฺตทุกฺขโต อญฺญสฺส สงฺขตธมฺมสฺส อภาวโตฯ น นิรุชฺฌตีติ ตโต อญฺญํ น นิรุชฺฌติ, อุปฺปาทโต โหติ นิโรโธติฯ

วชิราสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สารตฺถปฺปกาสินิยา สํยุตฺตนิกาย-อฏฺฐกถาย

ภิกฺขุนีสํยุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

6. พฺรหฺมสํยุตฺตํ

1. ปฐมวคฺโค