9. ปฐมอายุสุตฺตวณฺณนา

[145] ปณฺณาสํ วา วสฺสานิ ชีวติ วสฺสสตโต อุปริ เสยฺยถาปิ เถโร อนุรุทฺโธฯ สฏฺฐิ วา วสฺสานิ เสยฺยถาปิ เถโร พากุโลฯ ปฏิหริตฺวา ปจฺจนีกภาเว สาตํ สุขํ เอตสฺสาติ ปจฺจนีกสาโต, ตพฺภาโว ปจฺจนีกสาตตา, ตายฯ อภิภวิตฺวา อภาสิ ปฏิวจนํ ชานมาโนวฯ

น หีเฬยฺย น ชิคุจฺเฉยฺยฯ เอวนฺติ โส ทารโก วิย กิญฺจิ อจินฺเตนฺโต สปฺปุริโส จเรยฺย, เอวํ หิสฺส จิตฺตทุกฺขํ น โหตีติ อธิปฺปาโยฯ ปชฺชลิตสีโส วิย จเรยฺยาติ ยถา ปชฺชลิตสีโส ปุริโส อญฺญํ กิญฺจิ อกตฺวา ตสฺเสว วูปสมาย วายเมยฺย, เอวํ สปฺปุริโส อายุํ ปริตฺตนฺติ ญตฺวา เตเนว นเยน สพฺพสงฺขารคตํ อนิจฺจํ, อนิจฺจตฺตา เอว ทุกฺขํ, อนตฺตาติ วิปสฺสนมฺปิ โอตริตฺวา ตํ อุสฺสุกฺกาเปนฺโตปิ สงฺขารวิคมาย จเรยฺย ปฏิปชฺเชยฺยฯ

ปฐมอายุสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ทุติยอายุสุตฺตวณฺณนา

[146] เนมีวาติ เนมิสีเสน จกฺกํ วทติฯ กุพฺพรํ อนุปริยายตีติ กุพฺพรํ อนุปริวตฺตติฯ ตถาภูโต ปน โส ตํ อชหนฺโตวาติ อาห ‘‘น วิชหตี’’ติฯ อายุ อนุปริยายตีติ มจฺจานํ อายุ คตมฺปิ ปจฺจาคจฺฉตีติ ภควโต ปฏาณิ หุตฺวา วทติ, ภควา ปน ตํ อภิภวิตฺวา ‘‘อจฺจยนฺติ อโหรตฺตา’’ติอาทินา อายุโน อจฺจยคมนมรณตํเยว ปเวเทสิฯ

ทุติยอายุสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปฐมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยวคฺโค

1. ปาสาณสุตฺตวณฺณนา

[147] ปวิชฺฌีติ ปพฺพตํ สพฺพโต ปวตฺเตนฺโต ตโต ตโต นิสฺสชฺชิฯ สกลนฺติ สพฺพภาควนฺตํ, นิสฺเสสนฺติ อตฺโถฯ

ปาสาณสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. กิํนุสีหสุตฺตวณฺณนา

[148] วิจกฺขุกมฺมายาติ วิจกฺขุภาวกามตายฯ ยถา สา ภควโต เทสิยมานํ ธมฺมํ อตฺตโน ปญฺญาจกฺขุนา น ปสฺสิตุํ สกฺโกติ, เอวํ กาตุํ กามตายฯ เตนาห ‘‘ปริสายา’’ติอาทิฯ วินาเสตุํ น สกฺโกติ เภรวารมฺมเณ ภายนสฺเสว อภาวโตฯ ทสพลปฺปตฺตาติ ทสหิ พเลหิ สมนฺนาคตาฯ

กิํนุสีหสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สกลิกสุตฺตวณฺณนา

[149] มนฺทภาเวนาติ ชฬภาเวน โมมูหภาเวนาติ มหามูฬฺหตายฯ กพฺพกรเณน มตฺโตติ กพฺพกิริยาปสุตตาทิวเสน มตฺโต กพฺพํ กตฺวาฯ กิมิทํ โสปฺปเสวาติ อิทํ ตว โสปฺปํ กิมตฺถํ, ปุริเสน นาม ปุริสตฺตกเรน ภวิตพฺพํ, น โสปฺปติเยวฯ อตฺถํ สมาคนฺตฺวาติ ปรมตฺถํ นิพฺพานํ สมฺมา อาคนฺตฺวา อธิคนฺตฺวาฯ อสงฺค…เป.… นตฺถิ สพฺพโส สิทฺธตฺถภาวโตฯ ชคฺคนฺโตติ ชาครนฺโต ปุริโส วิย, น ภายามิ ภยเหตูนํ อภาวาฯ นานุตปนฺติ สพฺพตฺถ สพฺพทาปิ วิสฺสฏฺฐภาวโต, มามนฺติ มมํฯ คาถาสุขตฺถญฺหิ ทีฆํ กตฺวา วุตฺตํฯ ฐิตตฺตาติ อุทฺเทสปริปุจฺฉาย ปริจฺฉิชฺชตฺตาฯ หานินฺติ กสฺสจิ ชานิํฯ

สกลิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ