2. อชรสาสุตฺตวณฺณนา

[52] อชีรเณนาติ ชิณฺณภาวานาปชฺชเนนฯ ลกฺขณวจนญฺเจตํ อวินาสปฺปตฺติยาฯ เตนาห ‘‘อวิปตฺติยาติ อตฺโถ’’ติฯ นิทฺธมิตพฺโพติ นีหริตพฺโพฯ

อชรสาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. มิตฺตสุตฺตวณฺณนา

[53] สห อตฺเถน วตฺตตีติ สตฺโถ, ภณฺฑมูลํ คเหตฺวา วาณิชฺชวเสน เทสนฺตราทีสุ วิจรณกชนสมูโหฯ เตนาห ‘‘สทฺธิํจโร’’ติ, สหจรณโกติ อตฺโถฯ มิตฺตนฺติ สิเนหโยเคน มิตฺตกิจฺจยุตฺตํ ฯ อิธาธิปฺเปตปฺปการํ ทสฺเสตุํ ‘‘โรเค อุปฺปนฺเน’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตถารูเปติ ชิคุจฺฉนีเย, ทุตฺติกิจฺเฉ วาฯ ยถา อสณฺฐิตานํ สณฺฐาปนวเสน ปวสโต ปุริสสฺส โภคพฺยสเน นาถตา, เอวํ ปุตฺตสิเนหวเสน ปุตฺตสฺส มาตุยา อนฺโตเคเห นาถตาติ วุตฺตํ ‘‘มาตา มิตฺตํ สเก ฆเร’’ติฯ อตฺถชาตสฺสาติ อุปฏฺฐิตปโยชนสฺสาติ อตฺโถติ อาห ‘‘อุปฺปนฺนกิจฺจสฺสา’’ติฯ สมฺปรายหิตนฺติ สมฺปราเย หิตาวหํฯ

มิตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. วตฺถุสุตฺตวณฺณนา

[54] ปติฏฺฐาติ อวสฺสโยฯ คุยฺหสฺสาติ คุหิตพฺพสฺส รหสฺสสฺสฯ ปรโม สขา นาม อติปิยฏฺฐานตายฯ

วตฺถุสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปฐมชนสุตฺตวณฺณนา

[55] วิธาวตีติ วิวิธํ รูปํ ปธาวติ, ยถากามํ ปวตฺตตีติ อตฺโถฯ

ปฐมชนสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ทุติยชนสุตฺตวณฺณนา

[56] วฏฺฏทุกฺขโตติ สํสารทุกฺขโตฯ สํสาโร หิ กิเลสกมฺมวิปากานํ อปราปรุปฺปตฺติตาย วิธาวติฯ ตญฺจ ทุกฺขํ ทุกฺขมตฺตาย นานาวิธทุกฺขราสิภาวโตฯ

ทุติยชนสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ตติยชนสุตฺตวณฺณนา

[57] นิปฺผตฺตีติ อิฏฺฐานิฏฺฐวิปากานํ นิปฺผชฺชนโต นิปฺผตฺติฯ ตโต เอว อวสฺสโย, นิปฺผตฺติตวิปากสฺส อวสฺสโย อธิฏฺฐานํ การณนฺติ อตฺโถฯ

ตติยชนสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อุปฺปถสุตฺตวณฺณนา

[58] อมคฺโคติ น มคฺโค อนุปาโยฯ รตฺตินฺทิวกฺขโยติ ตตฺถ วยกฺขณสฺส ปากฏภาวโตฯ วุตฺตกฺขโณปิ หิ สยํ ขียเตวฯ เสสํ พาหิรมลํ วตฺถสรีราทิภูตํฯ ตถา หิ ‘‘ภสฺมขาราทีหิ โธวิตฺวา สกฺกา โสเธตุ’’นฺติ วุตฺตํฯ ทุฏฺโฐติ ทูสิโต สตฺตสนฺตาโน น สกฺกา สุทฺโธ นาม กาตุํ อพฺภนฺตรมลีนภาวาปาทนโตฯ อิตฺถิยนฺติ พฺรหฺมจริยสฺส อนฺตรายกรายปิฯ ปชาติ สตฺตกาโย สชฺชติ สงฺคํ กโรติ ยาถาวโต อาทีนวํ อปสฺสนฺโตฯ อินฺทฺริยสํวราทิ กิเลสานํ ตาปนโต ตโป, เตนาห ‘‘สพฺพาปี’’ติอาทิฯ

อุปฺปถสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ