เมนู

2. กิํททสุตฺตวณฺณนา

[42] ทฺเว ตีณิ ภตฺตานิ อภุตฺวาติ ทฺเว ตโย วาเร ภตฺตานิ อภุญฺชิตฺวาฯ อุฏฺฐาตุํ น สกฺโกตีติ อุฏฺฐาตุมฺปิ น สกฺโกตี, ปเคว อญฺญํ สรีเรน กาตพฺพกิจฺจํ ทุพฺพลภาวโตฯ ทุพฺพโลปิ หุตฺวาติ ภุญฺชนโต ปุพฺเพ ทุพฺพโล หุตฺวา พลสมฺปนฺโน โหติฯ เอวํ พฺยติเรกโต อนฺวยโต จ อาหารสฺส สรีเร พลวตํ อาหฯ ยสฺมา อนฺนโท ทายโก ปฏิคฺคาหกสฺส พลโท โหติ, ตสฺมา โส อายติํ อตฺตโน สรีเร พลโท อวินาสวเสน พลสฺส รกฺขโก จ โหติฯ เตนาห ภควา – ‘‘พลํ โข ปน ทตฺวา พลสฺส ภาคี โหตี’’ติ (อ. นิ. 5.37) เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ สุรูโปปีติ อภิรูโปปิฯ วิรูโป โหตีติ พีภจฺฉรูโป โกปีนสฺส อจฺฉนฺนตฺตาฯ อิทญฺจ ยานนฺติ สามญฺญโต วุตฺตํฯ อุปาหนาติ สรูปโต ทสฺเสติฯ อทุกฺขปฺปตฺโต หุตฺวา ยาติ วตฺตติ เอเตนาติ ยานนฺติ ฉตฺตาทีนมฺปิ ยานภาโว วุตฺโตฯ เตนาห ‘‘ยานโท สุขโท โหตี’’ติฯ จกฺขุโท นาม โหติ จกฺขุนา กาตพฺพกิจฺเจ สหการีการณภาวโต ทีปสฺสฯ

‘‘สพฺเพสํเยว พลาทีนํ ทายโก โหตี’’ติ สงฺเขปโต วุตฺตํ อตฺถํ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ ‘‘ทฺเว ตโย คาเม’’ติอาทิ วุตฺตํฯ นิสชฺชาทิวเสน ปติสฺสยิตพฺพโต ปติสฺสโย, วิหาโรฯ ปกฺขิตฺตํ วิย โหติ ปริสฺสมสฺส วิโนทิตตฺตาฯ พหิ วิจรนฺตสฺสาติ ปติสฺสยํ อลภิตฺวา พหิ วิวฏงฺคเณ วิจรนฺตสฺสฯ ฌายตีติ ฌายนฺตํ โหติ, กิลมตีติ อตฺโถฯ สีตุณฺหาทิวิโรธิปจฺจยวเสน สสนฺตาเน วิสภาคสนฺตติ, ตพฺพิปริยายโต สภาคสนฺตติ เวทิตพฺพาฯ สุขํ นาม ทุกฺขปจฺจยปริหารโต สุขปจฺจยุปฺปนฺนโต จ โหติ, ตทุภยํ ปติสฺสยวเสน ลภตีติ ทสฺเสนฺโต ‘‘พหิ วิจรนฺตสฺส ปาเท’’ติอาทิมาหฯ ธมฺมปีติสุขนฺติ ธมฺมปจฺจเวกฺขเณน อุปฺปนฺนปีติสุขํฯ อุปสมสุขนฺติ กิเลสานํ วูปสเมน ปวตฺตสุขํฯ นิวาตํ ปิหิตวาตปานํ ปติสฺสยํ ปวิสิตฺวา ทฺวารํ ปิธาย ฐิตสฺส อนฺธกาโร โหตีติ วุตฺตํ ‘‘กูเป โอติณฺโณ วิย โหตี’’ติฯ เตนาห ‘‘มญฺจปีฐาทีนิ น ปญฺญายนฺตี’’ติฯ ตยิทํ พหิสมาปนฺนปริสฺสมโทเสน, น จ ปติสฺสยโทเสนฯ เตนาห ‘‘มุหุตฺต’’นฺติอาทิฯ

มรติ เอเตนาติ อมรณํ, นิพฺพานาธิคมาทโยฯ ตสฺส ทานํ ธมฺมูปเทโส, ตํ เทติฯ เตนาห ‘‘โย ธมฺมํ อนุสาสตี’’ติฯ ตยิทํ ธมฺมานุสาสนํ กถํ โหตีติ อาห ‘‘อฏฺฐกถ’’นฺติอาทิฯ อฏฺฐกถํ กเถตีติ อวิวฏปาฐสฺส ปาฬิยา อตฺถสํวณฺณนํ กโรตีติ อตฺโถฯ อนธีติโน ปน ปาฬิํ วาเจติ