4. นสนฺติสุตฺตวณฺณนา

[34] กมนียานีติ กนฺตานิฯ ตโต เอว เอตานิ อิฏฺฐารมฺมณานิ สุขารมฺมณานิ รูปาทีนิ, เต ปน วตฺถุกามา, ตทารมฺมณกิเลสกามา วาฯ ‘‘น สนฺติ กามา มนุเชสู’’ติ เทสนาสีสเมตํ, นิจฺฉเยน กามา อนิจฺจาเยวฯ มจฺจุ ธียติ เอตฺถาติ มจฺจุเธยฺยํฯ น ปุน อาคจฺฉติ เอตฺถ ตํ อปุนาคมนํฯ อปุนาคมนสงฺขาตํ นิพฺพานํ อนุปคจฺฉนโตฯ นิพฺพานํ หีติอาทิ วุตฺตสฺเสวตฺถสฺส วิวรณํฯ พทฺโธติ ปฏิพทฺธจิตฺโตฯ ปมตฺโตติ โวสฺสคฺคปมาทํ อาปนฺโนฯ

ตณฺหาฉนฺทโต ชาตํ ตสฺส วิเสสปจฺจยตฺตาฯ อิจฺฉิตํ หนตีติ อฆํ, ทุกฺขํฯ อิธ ปน อนวเสสปริยาทานวเสน ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา ทุกฺขนฺติฯ ฉนฺทวินยา อฆวินโยติ เหตุนิโรเธน หิ ผลนิโรโธ, เอวํ สอุปาทิเสสนิพฺพานํ วตฺวา อฆวินยา ทุกฺขวินโยติ อนุปาทิเสสนิพฺพานํ วทติฯ

จิตฺรานีติ กิเลสกามาปิ เวทนาทิฏฺฐิสมฺปโยคเภเทน โหนฺติ, อาการเภเทน จ อตฺถิ สวิฆาตาวิฆาตาติ ตโต วิเสเสตุํ ‘‘อารมฺมณจิตฺตานี’’ติ วุตฺตํฯ สงฺกปฺปิตราโคติ สุภาทิวเสน สงฺกปฺปิตวตฺถุมฺหิ ราโคฯ กิเลสกาโม กาโมติ วุตฺโต ตสฺเสวิธ วิเสสโต กามภาวสิทฺธิโตฯ ปสูรสุตฺเตน วิภาเวตพฺโพ ‘‘น เต กามา’’ติอาทินา ตสฺส วตฺถุมฺหิ อาคตตฺตาฯ อิทานิ ตมตฺถํ สงฺเขเปเนว วิภาเวนฺโต ‘‘ปสูรปริพฺพาชโก หี’’ติอาทิมาหฯ น เต กามา ยานิ จิตฺรานิ โลเกติ เต เจ กามา น โหนฺติ, ยานิ โลเก จิตฺรานิ รูปาทิอารมฺมณานิฯ เวเทสีติ เกวลํ สงฺกปฺปราคญฺจ กามํ กตฺวา วเทสิ เจฯ เหหินฺตีติ ภเวยฺยุนฺติ อตฺโถฯ สุณนฺโต สทฺทานิ มโนรมานิ, สตฺถาปิ เต เหหิติ กามโภคีติ ปจฺเจกํ คาถา, อิธ ปน สํขิปิตฺวา ทสฺสิตาฯ ธีรา นาม ธิติสมฺปนฺนาติ อาห ‘‘ปณฺฑิตา’’ติฯ

ตสฺสาติ โย ปหีนโกธมาโน สพฺพโส สํโยชนาติโค นามรูปสฺมิํ อสชฺชนฺโต ราคาทิกิญฺจนรหิโต, ตสฺสฯ โมฆราชา นาม เถโร พาวรีพฺราหฺมณสฺส ปริจารกานํ โสฬสนฺนํ อญฺญตโรฯ