เมนู

‘‘สเจ , ภนฺเต, อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย อากงฺขติ ปพฺพชฺชํ, อากงฺขติ อุปสมฺปทํ, จตฺตาโร มาเส ปริวสติฯ จตุนฺนํ มาสานํ อจฺจเยน [อจฺจเยน ปริวุฏฺฐปริวาสํ (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] (ปริวุตฺถปริวาสํ) อารทฺธจิตฺตา ภิกฺขู [ภิกฺขู อากงฺขมานา (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] ปพฺพาเชนฺติ อุปสมฺปาเทนฺติ ภิกฺขุภาวายฯ อหํ จตฺตาริ วสฺสานิ ปริวสิสฺสามิ , จตุนฺนํ วสฺสานํ อจฺจเยน [อจฺจเยน ปริวุฏฺฐปริวาสํ (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] (ปริวุตฺถปริวาสํ) อารทฺธจิตฺตา ภิกฺขู ปพฺพาเชนฺตุ อุปสมฺปาเทนฺตุ ภิกฺขุภาวายา’’ติฯ

อลตฺถ โข อเจโล กสฺสโป ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, อลตฺถ อุปสมฺปทํฯ อจิรูปสมฺปนฺโน จ ปนายสฺมา กสฺสโป เอโก วูปกฏฺโฐ อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหรนฺโต นจิรสฺเสว – ยสฺสตฺถาย กุลปุตฺตา สมฺมเทว อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ ตทนุตฺตรํ – พฺรหฺมจริยปริโยสานํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสิฯ ‘‘ขีณา ชาติ วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ, กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายา’’ติ อพฺภญฺญาสิฯ อญฺญตโร จ ปนายสฺมา กสฺสโป อรหตํ อโหสีติฯ สตฺตมํฯ

8. ติมฺพรุกสุตฺตํ

[18] สาวตฺถิยํ วิหรติฯ อถ โข ติมฺพรุโก ปริพฺพาชโก เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ติมฺพรุโก ปริพฺพาชโก ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘‘กิํ นุ โข, โภ โคตม, สยํกตํ สุขทุกฺข’นฺติ? ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ ภควา อโวจฯ ‘กิํ ปน, โภ โคตม, ปรํกตํ สุขทุกฺข’นฺติ? ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ ภควา อโวจฯ ‘กิํ นุ โข, โภ โคตม, สยํกตญฺจ ปรํกตญฺจ สุขทุกฺข’นฺติ? ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ ภควา อโวจฯ ‘กิํ ปน, โภ โคตม, อสยํการํ อปรํการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺข’นฺติ? ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ ภควา อโวจ ฯ ‘กิํ นุ โข, โภ โคตม, นตฺถิ สุขทุกฺข’นฺติ? ‘น โข, ติมฺพรุก, นตฺถิ สุขทุกฺขํ; อตฺถิ โข, ติมฺพรุก, สุขทุกฺข’นฺติฯ ‘เตน หิ ภวํ โคตโม สุขทุกฺขํ น ชานาติ, น ปสฺสตี’ติ? ‘น ขฺวาหํ, ติมฺพรุก, สุขทุกฺขํ น ชานามิ, น ปสฺสามิฯ ชานามิ ขฺวาหํ, ติมฺพรุก, สุขทุกฺขํ; ปสฺสามิ ขฺวาหํ, ติมฺพรุก, สุขทุกฺข’’’นฺติฯ

‘‘‘กิํ นุ โข, โภ โคตม, สยํกตํ สุขทุกฺข’นฺติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ วเทสิฯ ‘กิํ ปน, โภ โคตม, ปรํกตํ สุขทุกฺข’นฺติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ วเทสิฯ ‘กิํ นุ โข, โภ โคตม, สยํกตญฺจ ปรํกตญฺจ สุขทุกฺข’นฺติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ วเทสิฯ ‘กิํ ปน, โภ โคตม, อสยํการํ อปรํการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺข’นฺติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน ‘มา เหวํ, ติมฺพรุกา’ติ วเทสิฯ ‘กิํ นุ โข, โภ โคตม, นตฺถิ สุขทุกฺข’นฺติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน ‘น โข, ติมฺพรุก, นตฺถิ สุขทุกฺขํ; อตฺถิ โข, ติมฺพรุก, สุขทุกฺข’นฺติ วเทสิฯ ‘เตน หิ ภวํ โคตโม สุขทุกฺขํ น ชานาติ, น ปสฺสตี’ติ อิติ ปุฏฺโฐ สมาโน ‘น ขฺวาหํ, ติมฺพรุก, สุขทุกฺขํ น ชานามิ, น ปสฺสามิฯ ชานามิ ขฺวาหํ, ติมฺพรุก, สุขทุกฺขํ; ปสฺสามิ ขฺวาหํ, ติมฺพรุก, สุขทุกฺข’นฺติ วเทสิฯ อาจิกฺขตุ จ เม ภวํ โคตโม สุขทุกฺขํฯ เทเสตุ จ เม ภวํ โคตโม สุขทุกฺข’’นฺติฯ

‘‘‘สา เวทนา, โส เวทยตี’ติ โข, ติมฺพรุก, อาทิโต สโต ‘สยํกตํ สุขทุกฺข’นฺติ เอวมฺปาหํ น วทามิฯ ‘อญฺญา เวทนา, อญฺโญ เวทยตี’ติ โข, ติมฺพรุก, เวทนาภิตุนฺนสฺส สโต ‘ปรํกตํ สุขทุกฺข’นฺติ เอวมฺปาหํ น วทามิฯ เอเต เต, ติมฺพรุก, อุโภ อนฺเต อนุปคมฺม มชฺเฌน ตถาคโต ธมฺมํ เทเสติ – ‘อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา; สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ อวิชฺชาย ตฺเวว อเสสวิราคนิโรธา สงฺขารนิโรโธ; สงฺขารนิโรธา วิญฺญาณนิโรโธ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตี’’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต, ติมฺพรุโก ปริพฺพาชโก ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.… เอสาหํ ภวนฺตํ โคตมํ สรณํ คจฺฉามิ ธมฺมญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจฯ อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ อฏฺฐมํฯ

9. พาลปณฺฑิตสุตฺตํ

[19] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘อวิชฺชานีวรณสฺส, ภิกฺขเว, พาลสฺส ตณฺหาย สมฺปยุตฺตสฺส เอวมยํ กาโย สมุทาคโตฯ อิติ อยญฺเจว กาโย พหิทฺธา จ นามรูปํ, อิตฺเถตํ ทฺวยํ , ทฺวยํ ปฏิจฺจ ผสฺโส สเฬวายตนานิ [สฬายตนานิ (ก.)], เยหิ ผุฏฺโฐ พาโล สุขทุกฺขํ ปฏิสํเวทยติ เอเตสํ วา อญฺญตเรน’’ฯ

‘‘อวิชฺชานีวรณสฺส, ภิกฺขเว, ปณฺฑิตสฺส ตณฺหาย สมฺปยุตฺตสฺส เอวมยํ กาโย สมุทาคโตฯ อิติ อยญฺเจว กาโย พหิทฺธา จ นามรูปํ, อิตฺเถตํ ทฺวยํ, ทฺวยํ ปฏิจฺจ ผสฺโส สเฬวายตนานิ, เยหิ ผุฏฺโฐ ปณฺฑิโต สุขทุกฺขํ ปฏิสํเวทยติ เอเตสํ วา อญฺญตเรน’’ฯ

‘‘ตตฺร , ภิกฺขเว, โก วิเสโส โก อธิปฺปยาโส [อธิปฺปาโย (สี. ปี. ก.), อธิปฺปายโส (สฺยา. กํ.) อธิ ป ยสุ ณ สี = อธิปฺปยาโส] กิํ นานากรณํ ปณฺฑิตสฺส พาเลนา’’ติ? ‘‘ภควํมูลกา โน, ภนฺเต, ธมฺมา, ภควํเนตฺติกา, ภควํปฏิสรณาฯ สาธุ วต, ภนฺเต, ภควนฺตํเยว ปฏิภาตุ เอตสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถฯ ภควโต สุตฺวา ภิกฺขู ธาเรสฺสนฺตี’’ติฯ

‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ, ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –

‘‘ยาย จ, ภิกฺขเว, อวิชฺชาย นิวุตสฺส พาลสฺส ยาย จ ตณฺหาย สมฺปยุตฺตสฺส อยํ กาโย สมุทาคโต, สา เจว อวิชฺชา พาลสฺส อปฺปหีนา สา จ ตณฺหา อปริกฺขีณาฯ ตํ กิสฺส เหตุ? น, ภิกฺขเว, พาโล อจริ พฺรหฺมจริยํ สมฺมา ทุกฺขกฺขยายฯ ตสฺมา พาโล กายสฺส เภทา กายูปโค โหติ, โส กายูปโค สมาโน น ปริมุจฺจติ ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิฯ น ปริมุจฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทามิฯ

‘‘ยาย จ, ภิกฺขเว, อวิชฺชาย นิวุตสฺส ปณฺฑิตสฺส ยาย จ ตณฺหาย สมฺปยุตฺตสฺส อยํ กาโย สมุทาคโต, สา เจว อวิชฺชา ปณฺฑิตสฺส ปหีนา, สา จ ตณฺหา ปริกฺขีณาฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อจริ, ภิกฺขเว, ปณฺฑิโต พฺรหฺมจริยํ สมฺมา ทุกฺขกฺขยายฯ ตสฺมา ปณฺฑิโต กายสฺส เภทา น กายูปโค โหติฯ โส อกายูปโค สมาโน ปริมุจฺจติ ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิฯ ปริมุจฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทามิฯ