เมนู

6. ฉฉกฺกสุตฺตวณฺณนา

[420] อาทิมฺหิ กลฺยาณนฺติ อาทิโกฏฺฐาเส กลฺยาณํ เอตสฺสาติ วา อาทิกลฺยาโณ, ตํ อาทิกลฺยาณํ, อาทิกลฺยาณภาโว จ โทสวิคเมน อิจฺฉิตพฺโพฯ ยญฺหิ สพฺพโส วิคตโทสํ, ตํ ปริปุณฺณคุณเมว โหตีติ ‘‘นิทฺโทส’’นฺติ วุตฺตํฯ กตฺวาติ จ ปทํ, ‘‘กลฺยาณํ กตฺวา ภทฺทกํ กตฺวา’’ติ ปุริมปททฺวเยนปิ โยเชตพฺพํฯ เทสนากาโร หิ อิธ กลฺยาณสทฺเทน คหิโตฯ เตเนวาห – ‘‘เทเสตพฺพธมฺมสฺส กลฺยาณตา ทสฺสิตา โหตี’’ติ, ทุติเย ปน อตฺถวิกปฺเป เทเสตพฺพธมฺมสฺส กลฺยาณตา มุขฺเยเนว กถิตา อิตรสฺส อตฺถาปตฺติโตฯ มชฺเฌกลฺยาณํ ปริโยสานกลฺยาณนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ อยญฺจ เทสนาย โถมนา พุทฺธานํ อาจิณฺณสมาจิณฺณาวาติ ทสฺเสตุํ, ‘‘อิติ ภควา อริยวํส’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ ธมฺมคฺคหณมฺปิ เทสนาย โถมนา เอวาติ ‘‘นวหิ ปเทหี’’ติ วุตฺตํฯ

เวทนา ยาถาวโต ชานนํ, ตญฺจ มคฺคกิจฺจํ, ตสฺส อุปาโย วิปสฺสนาติอาห – ‘‘สหวิปสฺสเนน มคฺเคน ชานิตพฺพานี’’ติฯ ปริญฺญาภิสมยาทิกิจฺเจน นิพฺพตฺติยา อสมฺโมหโต จ ปฏิวิชฺฌิตพฺโพฯ เตภูมกจิตฺตเมว กถิตํ สมฺมสนฏฺฐานสฺส อธิปฺเปตตฺตาฯ เอส นโย ธมฺมายตนาทีสุปิฯ ธมฺมายตนสฺส วา อายตนภาวโต พหิทฺธาคหณํ, น สพฺพโส อนชฺฌตฺตภาวโตฯ วิปากเวทนาปจฺจยา ชวนกฺขเณ อุปฺปนฺนตณฺหาติ ฉตฺติํสวิปากเวทนํ นิสฺสาย เอวํ อสฺสาเทนฺตี อนุภเวยฺยนฺติ อกุสลชวนกฺขณโต อุปฺปนฺนตณฺหาฯ

[422] ปาฏิเยกฺโก อนุสนฺธีติ ยถานุสนฺธิอาทีนํ อสมฺภวโตติ อธิปฺปาเยน วุตฺตํฯ เหฏฺฐาติ วิญฺญาณผสฺสเวทนาตณฺหานํ ปจฺจยายตฺตวุตฺติตาทสฺสเนน จกฺขายตนาทีนํ รูปายตนาทีนญฺจ ปจฺจยายตฺตวุตฺติตา ทีปิตา อปจฺจยุปฺปนฺนสฺส ปจฺจยาภาวโต, ยญฺจ ปจฺจยายตฺตวุตฺติกํ, ตํ อนิจฺจํ อุปฺปาทสมฺภวโต, ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ, ยํ ทุกฺขํ ตทนตฺตาติ ขนฺธปญฺจเก จ ฉนฺนํ ฉกฺกานํ วเสน ฆนวินิพฺโภคกรเณน อตฺถโต อนตฺตลกฺขณํ วิภาวิตํฯ