3. มหาวจฺฉสุตฺตวณฺณนา

[193] สห กถา เอตสฺส อตฺถีติ สหกถี, ‘‘มยํ ปุจฺฉาวเสน ตุมฺเห วิสฺสชฺชนวเสนา’’ติ เอวํ สหปวตฺตกโถติ อตฺโถฯ เอตสฺเสว กถิตานิ, ตตฺถ ปฐเม วิชฺชาตฺตยํ เทสิตํ, ทุติเย อคฺคินา ทสฺสิตนฺติ เตวิชฺชวจฺฉสุตฺตํ อคฺคิวจฺฉสุตฺตนฺติ นามํ วิเสเสตฺวา วุตฺตํฯ สีฆํ ลทฺธิํ น วิสฺสชฺเชนฺติ, ยสฺมา สงฺขารานํ นิยโตยํ วินาโส อนญฺญสมุปฺปาโท, เหตุสมุปฺปนฺนาปิ น จิเรน นิชฺฌานํ ขมนฺติ, น ลหุํฯ เตนาห ‘‘วสาเตล …เป.… สุชฺฌนฺตี’’ติฯ ปจฺฉิมคมนํ ญาณสฺส ปริปากํ คตตฺตาฯ ยฏฺฐิํ อาลมฺพิตฺวา อุทกํ ตริตุํ โอตรนฺโต ปุริโส ‘‘ยฏฺฐิํ โอตริตฺวา อุทเก ปตมาโน’’ติ วุตฺโตฯ กมฺมปถวเสน วิตฺถารเทสนนฺติ สํขิตฺตเทสนํ อุปาทาย วุตฺตํฯ เตนาห ‘‘มูลวเสน เจตฺถา’’ติอาทิฯ วิตฺถารสทิสาติ กมฺมปถวเสน อิธ เทสิตเทสนาว มูลวเสน เทสิตเทสนํ อุปาทาย วิตฺถารสทิสาฯ วิตฺถารเทสนา นาม นตฺถีติ น เกวลํ อยเมว, อถ โข สพฺพาปิ พุทฺธานํ นิปฺปริยาเยน อุชุเกน นิรวเสสโต วิตฺถารเทสนา นาม นตฺถิ เทสนาญาณสฺส มหาวิสยตาย กรณสมฺปตฺติยา จ ตชฺชาย มหานุภาวตฺตา สพฺพญฺญุตญฺญาณสฺสฯ สพฺพญฺญุตญฺญาณสมงฺคิตาย หิ อวเสสปฏิสมฺภิทานุภาวิตาย อปริมิตกาลสมฺภตญาณสมฺภารสมุทาคตาย กทาจิปิ ปริกฺขยานรหาย อนญฺญสาธารณาย ปฏิภานปฏิสมฺภิทาย ปหูตชิวฺหาทิตทนุรูปรูปกายสมฺปตฺติสมฺปทาย วิตฺถาริยมานา ภควโต เทสนา กถํ ปริมิตา ปริจฺฉินฺนา ภเวยฺย, มหาการุณิกตาย ปน ภควา เวเนยฺยชฺฌาสยานุรูปํ ตตฺถ ตตฺถ ปริมิตํ ปริจฺฉินฺนํ กตฺวา นิฏฺฐเปติฯ อยญฺจ อตฺโถ มหาสีหนาทสุตฺเตน (ม. นิ. 1.146 อาทโย) ทีเปตพฺโพฯ สพฺพํ สํขิตฺตเมว อตฺตชฺฌาสยวเสน อกเถตฺวา โพธเนยฺยปุคฺคลชฺฌาสยวเสน เทสนาย นิฏฺฐาปิตตฺตาฯ น เจตฺถ ธมฺมสาสนวิโรโธ ปริยายํ อนิสฺสาย ยถาธมฺมํ ธมฺมานํ โพธิตตฺตา สพฺพลหุตฺตา จาติฯ

[194] สตฺต ธมฺมา กามาวจรา สมฺปตฺตสมาทานวิรตีนํ อิธาธิปฺเปตตฺตาฯ

อนิยเมตฺวาติ ‘‘สมฺมาสมฺพุทฺโธ, สาวโก’’ติ วา นิยมํ วิเสเสน อกตฺวาฯ อตฺตานเมว…เป.… เวทิตพฺพํ, ตถา หิ ปริพฺพาชโก ‘‘ติฏฺฐตุ ภวํ โคตโม’’ติ อาหฯ

[195] สตฺถาว อรหา โหติ ปฏิปตฺติยา ปาริปูริภาวโตฯ ตสฺมิํ พฺยากเตติ ตสฺมิํ ‘‘เอกภิกฺขุปิ สาวโก’’ติอาทินา สุฏฺฐุ ปญฺเห กถิเตฯ

[196] สมฺปาทโกติ ปฏิปตฺติสมฺปาทโกฯ