[168] อปฺปฏิสนฺธิเก ตาว พฺยากโรนฺโต ปวตฺตีสุ ฐานํ อตีโตติ กตฺวา อุปปตฺตีสุ พฺยากโรติ นาม ตตฺถ ปฏิสนฺธิยา อภาวกิตฺตนโตฯ มหนฺตตุฏฺฐิโนติ วิปุลปโมทาฯ

[169] อิมสฺสาติ ‘‘อสฺสา’’ติ ปทสฺส อตฺถวจนํฯ อิมสฺส ฐิตสฺส อายสฺมโต สามํ ทิฏฺโฐ วา โหติ อนุสฺสวสุโต วาติ โยชนาฯ สมาธิปกฺขิกา ธมฺมา ธมฺมาติ อธิปฺเปตา, สมาธิ ปน เอวํวิหารีติ เอตฺถ วิหารสทฺเทน คหิโตฯ เอวํวิมุตฺตาติ เอตฺถ ปน วิมุตฺติสทฺเทน ผลวิมุตฺติ คหิตาฯ จรโตปีติ สมถวิปสฺสนาจาเรน จรโตปิ วิหรนฺตสฺสปิฯ อุปาสกอุปาสิกาฐาเนสุ ลพฺภมานมฺปิ อรหตฺตํ อปฺปกภาวโต ปาฬิยํ อนุทฺธฏนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

นฬกปานสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

9. โคลิยานิสุตฺตวณฺณนา

[173] ปทสมาจาโรติ ตํตํปจฺจยเภททสฺสนาย วิคตตฺตา ปกาเรหิ ทลิทฺทสมาจาโร สิถิลสมาจาโรติ อตฺโถฯ ยสฺมา ปน ตาทิโส สมาจาโร ถิโร ทฬฺโห นาม น โหติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘ทุพฺพลสมาจาโร’’ติฯ ‘‘สาขสมาจาโร’’ติ วา ปาโฐ, ตตฺถ ตตฺถ ลคฺคนฏฺเฐน สาขาสทิสสีโลติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘โอฬาริกาจาโร’’ติฯ ปจฺจเยสุ สาเปกฺโขติ ปจฺจเยสุ สาเปกฺขตาย เอว หิสฺส โอฬาริกาจารตา เวทิตพฺพาฯ ครุนา กิสฺมิญฺจิ วุตฺเต คารววเสน ปติสฺสวนํ ปติสฺโส, ปติสฺสวจนภูตํ ตํสภาคญฺจ ยํ กิญฺจิ คารวนฺติ อตฺโถฯ สห ปติสฺเสนาติ สปฺปติสฺเสน, สปฺปติสฺสเวน โอวาทสมฺปฏิจฺฉเนนฯ ปติสฺสียตีติ วา ปติสฺโส, ครุกาตพฺโพ, เตน สห ปติสฺเสนาติ สพฺพํ ปุพฺเพ วิยฯ เตนาห ‘‘สเชฏฺฐเกนา’’ติฯ เสริวิหาโร นาม อตฺตปฺปธานวาโสฯ เตนาห ‘‘นิรงฺกุสวิหาเรนา’’ติฯ

อนุปขชฺชาติ อนุปกฑฺฒิตฺวาฯ ครุฏฺฐานิยานํ อนฺตรํ อนาปุจฺฉา อนุปวิสิตฺวาติ อิมมตฺถํ ทสฺเสตุํ ‘‘ตตฺถ โย’’ติอาทิ วุตฺตํฯ