เมนู

6. เอสุการีสุตฺตวณฺณนา

[437] โกฏฺฐาสนฺติ มํสภาคํฯ ลคฺคาเปยฺยุนฺติ นฺหารุนา วา วาเกน วา พนฺธิตฺวา ปุริสสฺส หตฺเถ วา วสนเคเห วา โอลมฺพนวเสน พนฺเธยฺยุํฯ สตฺถธมฺมนฺติ สตฺถิเกสุ สตฺถวาเหน ปเณตพฺพํ อาณาธมฺมํฯ ตสฺส นิกฺขมนตฺถนฺติ ตํ มูลํ สตฺถิเกหิ นิตฺถรณตฺถํฯ ปาปํ อสฺสาติ ปริจรนฺตสฺส ปาริจริยาย อหิตํว อสฺสฯ เตนาห ‘‘น เสยฺโย’’ติฯ อุจฺจกุลีนาทโย ทุติยวาราทีหิ วุจฺจนฺติ, อิธ อุปธิวิปตฺติสมฺปตฺติโย ปาปิยาทิปเทหิ วุตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ เตนาห – ‘‘ปาปิโยติ ปาปโก ลามโก อตฺตภาโว อสฺสา’’ติฯ เสยฺยํโสติ หิตโกฏฺฐาโส, หิตสภาโวติ อตฺโถฯ อุจฺจกุลีนตาติ กรณตฺเถ ปจฺจตฺตวจนนฺติ อาห ‘‘อุจฺจากุลีนตฺเตนา’’ติฯ ‘‘วณฺโณ น ขีเยถ ตถาคตสฺสา’’ติอาทีสุ (ที. นิ. อฏฺฐ. 1.305; 3.141; ม. นิ. อฏฺฐ. 2.425; อุทา. 53; อป. อฏฺฐ. 2.7.20; พุ. วํ. อฏฺฐ. 4.4; จริยา. อฏฺฐ. 1.นิทานกถา; 2.ปกิณฺณกกถา; ที. นิ. ฏี. 1.คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; สํ. นิ. ฏี. 1.2.1; อ. นิ. ฏี. 1.1.1; วชิร. ฏี. คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; สารตฺถ. ฏี. 1.คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; เนตฺติ. ฏี. คนฺถารมฺภกถาวณฺณนา; ม. นิ. ฏี. 1.1) วิย วณฺณสทฺโท อิธ ปสํสาปริยาโยติ อาห ‘‘เวสฺโสปิ หิ อุฬารวณฺโณ โหตี’’ติฯ

[440] ‘‘นิรโว ปทสทฺโท โสฬารโคตฺตสฺส อกิณฺณมตฺติกาปตฺโต ติฏฺเฐยฺย อสงฺคจารี’’ติ วุตฺตตฺตา ภิกฺขา จริตพฺพาว, อยํ เตสํ กุลธมฺโมติ อธิปฺปาโยฯ หริตฺวาติ อปเนตฺวาฯ สตฺตชีโว สตฺตวาณิชโกฯ โคเปติ รกฺขตีติ โคโป, อารกฺขาธิกาเร นิยุตฺโตฯ อสนฺติ ลูนนฺติ เตนาติ อสิตํ, ลวิตฺตํฯ วิวิธํ ภารํ อาภญฺชนฺติ โอลมฺพนฺติ เอตฺถาติ พฺยาภงฺคี, กาชํฯ

[441] อนุสฺสรโตติ อนุสฺสรณเหตุ กุลวํสานุสฺสรณกฺขเณ ขตฺติโยติอาทินา สงฺขฺยํ คจฺฉติฯ เตนาห ‘‘โปราเณ…เป.… อนุสฺสริยมาเน’’ติฯ อุจฺจนีจตฺตชานนตฺถญฺจ กุลววตฺถานํ กตํ โหตีติ ขตฺติยาทิกุลกมฺมุนา เตสํ จตุนฺนํ วณฺณานํ สนฺธนํ ชีวิกํ ปญฺญเปนฺติ พฺราหฺมณา, ตถาคโต ปน โลกุตฺตรธมฺมเมว ปุริสสฺส สนฺธนํ ปญฺญเปติ เตน สตฺตสฺส โลกคฺคภาวสิทฺธิโตฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

เอสุการีสุตฺตวณฺณนา ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ