6. องฺคุลิมาลสุตฺตวณฺณนา

[347] องฺคุลีนํ มาลํ ธาเรตีติ อิมินา อนฺวตฺถา ตสฺส สมญฺญาติ ทสฺเสติฯ ตตฺราติ ตสฺมิํ อาจริยวจเนน องฺคุลิมาลสฺส ธารเณฯ กรีสสหสฺสเขตฺเต เอกสาลิสีสํ วิย อปญฺญายมานสกกิจฺโจ โหตีติ อธิปฺปาโยฯ ตกฺกสีลํ เปสยิํสุ ‘‘ตาทิสสฺส อาจริยสฺส สนฺติเก สิปฺปุคฺคหสมฺมาปโยเคน ทิฏฺฐธมฺมิเก สมฺปรายิเก จ อตฺเถ ชานนฺโต ภาริยํ น กเรยฺยา’’ติฯ พาหิรกา อเหสุํ อหิํสกสฺส วตฺตสมฺปตฺติยา อาจริยสฺส จิตฺตสภาวโต นิพฺพตฺตนติภาเวนฯ สิเนเหเนว วทนฺเตติ สิเนเหน วิย วทนฺเตฯ

คณนมฺปิ น อุคฺคณฺหาตีติ คณนวิธิมฺปิ น สลฺลกฺเขติฯ ตตฺถ การณมาห ‘‘ปกติยา’’ติอาทินาฯ ฐปิตฏฺฐาเนติ รุกฺขคจฺฉนฺตราทิเก ฐปิตฏฺฐาเน สกุนฺตสิงฺคาลานํ วเสน องฺคุลิโย วินสฺสนฺติฯ ภคฺคโวติ โกสลรญฺโญ ปุโรหิตํ โคตฺเตน วทติฯ โจโร อวิสฺสาสนีโย สาหสิกภาวโตฯ ปุราณสนฺถตา สาขา อวิสฺสาสนียา วิจฺฉิกาทีนํ ปเวสนโยคฺยตฺตาฯ ราชา อวิสฺสาสนีโย อิสฺสริยมเทน ธนโลเภน จ กทาจิ ชีวิเต สงฺกาภาวโตฯ อิตฺถี อวิสฺสาสนียา โลลสีลจิตฺตภาวโตฯ อนุทฺธรณีโย ภวิสฺสติ สํสารปงฺกโตฯ

[348] สงฺกริตฺวาติ ‘‘มยํ เอกชฺฌํ สนฺนิปติตฺวา โจรํ มาเรตฺวา วา ปลาเปตฺวา คมิสฺสามา’’ติ สงฺกรํ กตฺวาฯ อิทฺธาภิสงฺขารนฺติ อภิสงฺขรณํ อธิฏฺฐานํฯ อภิสงฺขาสีติ อธิฏฺฐหิฯ สํหริตฺวาติ สํขิปิตฺวาฯ โอรภาเคติ โจรสฺส โอรภาเคฯ

[349] ทณฺโฑติ ปหรณหตฺถจฺเฉทนาทิโก ทณฺฑนสงฺขาโต ทณฺโฑฯ ปวตฺตยิตพฺโพติ อาเนตพฺโพฯ อปเนตฺวาติ อตฺตโน สนฺตานโต สมุจฺเฉทวเสน ปหายฯ ปฏิสงฺขายาติ ปฏิสงฺขาเนนฯ อวิหิํสายาติ กรุณายฯ สารณียธมฺเมสูติ ฉสุปิ สารณียธมฺเมสุ, ฐิโต อฏฺฐิตานํ ปาปธมฺมานํ โพธิมูเล เอว สมุจฺฉินฺนตฺตาฯ ยถา อตีเต อปริมิตํ กาลํ สนฺธาวิตํ, เอวํ อิมาย ปฏิปตฺติยา อนาคเตปิ สนฺธาวิสฺสตีติ ทสฺเสนฺโต ‘‘อิทานี’’ติอาทิมาหฯ

อิตฺเววาติ อิติ เอว, อิติ-สทฺโท นิทสฺสนตฺโถฯ เตนาห ‘‘เอวํ วตฺวา เยวา’’ติฯ อกิรีติ อากิริ, ปญฺจปิ อาวุธานิ วิกิริฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ขิปิ ฉฑฺเฑสี’’ติฯ

[350] เอตฺโตวาติ อโต เอว อาคตมคฺเคเนว สาวตฺถิํ คตาฯ