[316] วีริยํ อกโรนฺโต สมุจฺฉินฺทติ, น ตาว สมุจฺฉินฺนํ, กลฺยาณมิตฺตสํสคฺคาทิปจฺจยสมวาเย สติ สีลวตํ กลฺยาณวตฺตํ ปวตฺเตตุํ สกฺโกติ ฯ ทุสฺสีเลน สมุจฺฉินฺนํ นาม โหติ ตสฺส ตตฺถ นิราสภาเวน ปฏิปตฺติยา เอว อสมฺภวโตฯ สตฺต เสขา ปวตฺเตนฺติ กลฺยาณวตฺตสฺส อปรินิฏฺฐิตกิจฺจตฺตาฯ ขีณาสเวน ปวตฺติตํ นาม ปรินิฏฺฐิตกิจฺจตฺตาฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

มฆเทวสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

4. มธุรสุตฺตวณฺณนา

[317] มธุรายนฺติ อุตฺตรมธุรายํฯ คุนฺทาวเนติ กาฬสิปฺปลิวเนฯ อติมุตฺตกวเนติ จ วทนฺติฯ จตูสุ วณฺเณสุ พฺราหฺมโณว เสฏฺโฐ วณฺโณฯ ปณฺฑโรติ ปริสุทฺโธฯ กาฬโกติ อปริสุทฺโธฯ ชาติโคตฺตาทิปญฺญาปนฏฺฐาเนสูติ ชาติโคตฺตาทิวเสน สุทฺธจินฺตายํ พฺราหฺมณา เอว สุทฺธชาติกา, น อิตเรติ อธิปฺปาโยฯ สํสารโต วา สุทฺธจินฺตายํ พฺราหฺมณาว สุชฺฌนฺติ เวทวิหิตสฺส สุทฺธวิธิโน อญฺเญสํ อวิสยตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ ตํ ปเนตํ เตสํ วิรุชฺฌติ ขตฺติยเวสฺสานมฺปิ มนฺตชฺเฌนสฺส อนุญฺญาตตฺตา, มนฺตชฺเฌนวิธินา จ สํสารสุทฺธิยาภาวโตฯ ปุตฺตา นาม อโนรสาปิ โหนฺติ, น ตถา อิเมติ อาห ‘‘โอรสา’’ติฯ อุเร สํวฑฺฒิตปุตฺโตปิ ‘‘โอรส’’นฺติ วุจฺจติฯ อิเม ปน มุขโต นิคฺคโต หุตฺวา อุเร สํวฑฺฒาติ ทสฺเสตุํ ‘‘โอรสา มุขโต ชาตา’’ติ วุตฺตํฯ ตโต เอว พฺรหฺมโต ชาตาติ พฺรหฺมชา, พฺรหฺมสมฺภูตาปิ ‘‘พฺรหฺมชา’’ติ วุจฺจนฺติ, น ตถา อิเมฯ อิเม ปน ปจฺจกฺขโต พฺรหฺมุนา นิมฺมิตาติ พฺรหฺมนิมฺมิตา, ตโต เอว พฺรหฺมโต ลทฺธพฺพวิชฺชาทิทายชฺชทายาทาติ พฺรหฺมทายาทาติ สพฺพเมตํ พฺราหฺมณานํ กตฺถนาปลาปสทิสํ วิญฺญูนํ อปฺปมาณํ อวิมทฺทกฺขมํ วาจาวตฺถุมตฺตํ พฺรหฺมกุตฺตสฺเสว อภาวโตฯ ยํ ปเนตฺถ วตฺตพฺพํ, ตํ วิสุทฺธิมคฺควณฺณนายํ วุตฺตเมวฯ เตนาห ‘‘โฆโสเยวา’’ติอาทิฯ โวหารมตฺตเมเวตนฺติ เอตํ ‘‘พฺราหฺมโณว เสฏฺโฐ วณฺโณ’’ติอาทิ วจนมตฺตเมว, น ตสฺส อตฺโถ เตหิ อธิปฺเปตปฺปกาโร อตฺถิฯ

[318] สมิชฺเฌยฺยาติ ทิฏฺฐิทีปนวเสน อตฺตโน อชฺฌาสโย นิปฺผชฺเชยฺยฯ เตนาห ‘‘มโนรโถ ปูเรยฺยา’’ติฯ