ยถา หิ สตฺตสุปิ อุจฺเฉทวิกปฺเปสุ สํสารนายิกานํ ตณฺหาทิฏฺฐีนํ ปหานํ สมฺภวติ, เอวํ สสฺสตวิกปฺเปสุปีติ กถญฺจิ ปน ทิฏฺฐิคติกสฺส ภววิปฺปโมกฺโขฯ เตน วุตฺตํ ‘‘สกฺกายํ นาติวตฺตตี’’ติฯ

สโสติ โส เอโส ปุถุชฺชโนฯ นิจฺจนฺติ สพฺพกาลํฯ

ตนฺติ ตสฺมา สกฺกายมลีนสฺส ชาติยาทีนมนติวตฺตนโตฯ อสาตโตติ ทุกฺขโตฯ

ปสฺสํ เอวมิมนฺติ อสุภานิจฺจทุกฺขานตฺตสภาวํ ตํ สกฺกายํ วุตฺตปฺปกาเรน ยถาภูตวิปสฺสนาปญฺญาสหิตาย มคฺคปญฺญาย ปสฺสนฺโตฯ ปหายาติ สมุจฺเฉทวเสน สพฺพา มญฺญนาโย ปชหิตฺวาฯ สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจตีติ สกลสฺมาปิ วฏฺฏทุกฺขโต ปมุจฺจตีติฯ

เอกตฺตวาราทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปฐมนยวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เสกฺขวารทุติยนยวณฺณนา

[7] อธิปฺเปตสฺส อตฺถสฺส อนิยเมตฺวา วจนํ อุทฺเทโส, นิยเมตฺวา วจนํ นิทฺเทโสติ อาห ‘‘โยติ อุทฺเทสวจนํ, โสติ นิทฺเทสวจน’’นฺติฯ สมฺปิณฺฑนตฺโถติ สมุจฺจยตฺโถฯ สมฺปิณฺฑนญฺจ สภาคตาวเสน โหตีติ อาห – ‘‘อารมฺมณสภาเคนา’’ติ, อารมฺมณสฺส สภาคตาย สทิสตายาติ อตฺโถฯ เสกฺขํ ทสฺเสติ สามญฺญโชตนาย วิเสเส อวฏฺฐานโต, เสกฺขวิสยตฺตา จ ตสฺส วจนสฺสฯ

เกนฏฺเฐนาติ ยสฺมา ญาเณน อรณียโต อตฺโถ สภาโว, ตสฺมา เกนฏฺเฐน เกน สภาเวน เกน ลกฺขเณน เสกฺโข นาม โหตีติ อตฺโถฯ ยสฺมา ปน เสกฺขธมฺมาธิคเมน ปุคฺคเล เสกฺขโวหารปฺปวตฺติ, ตสฺมา ‘‘เสกฺขธมฺมปฏิลาภโต เสกฺโข’’ติ วุตฺตํฯ เสกฺขธมฺมา นาม จตูสุ มคฺเคสุ, เหฏฺฐิเมสุ จ ตีสุ ผเลสุ สมฺมาทิฏฺฐิอาทโยฯ เตนาห ‘‘เสกฺขาย สมฺมาทิฏฺฐิยา…เป.… เอตฺตาวตา โข ภิกฺขุ เสกฺโข โหตี’’ติฯ