10. มารตชฺชนียสุตฺตวณฺณนา

[506] โกฏฺฐมนุปวิฏฺโฐติ อาสโย วจฺจคุตฺตฏฺฐานตาย โกฏฺฐํ, ตสฺส อพฺภนฺตรญฺเหตฺถ โกฏฺฐํฯ อนุรูโป หุตฺวา ปวิฏฺโฐ อนุปวิฏฺโฐฯ สุขุมญฺหิ ตทนุจฺฉวิกํ อตฺตภาวํ มาเปตฺวา อยํ ตตฺถ ปวิฏฺโฐฯ ครุคโร วิยาติ ครุกครุโก วิยฯ อุ-การสฺส หิ โอ-การํ กตฺวา อยํ นิทฺเทโส, อติวิย ครุโก มญฺเญติ อตฺโถฯ ครุครุ วิย อิจฺเจว วา ปาโฐฯ มาสภตฺตํ มาโส อุตฺตรปทโลเปน, มาสภตฺเตน อาจิตํ ปูริตํ มาสาจิตํ มญฺเญฯ เตนาห ‘‘มาสภตฺตํ ภุตฺตสฺส กุจฺฉิ วิยา’’ติฯ อุตฺตรปทโลเปน วินา อตฺถํ ทสฺเสตุํ ‘‘มาสปูริตปสิพฺพโก วิยา’’ติ วุตฺตํฯ ตินฺตมาโส วิยาติ ตินฺตมาโส ปสิพฺพโก วิยฯ กิํ นุ โข เอตํ มม กุจฺฉิยํ ปุพฺพํ ภาริกตฺตํ, กิํ นุ โข กถํ นุ โข ชาตนฺติ อธิปฺปาโย? อุปาเยนาติ ปเถน ญาเยนฯ พฺยติเรกโต ปนสฺส อนุปายํ ทสฺเสตุํ ‘‘สเจ ปนา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อตฺตานเมว วา สนฺธาย ‘‘มา ตถาคตํ วิเหเสสี’’ติ อาหฯ ยถา หิ อริยสงฺโฆ ‘‘ตถาคตํ เทวมนุสฺสปูชิตํ, สงฺฆํ นมสฺสาม สุวตฺถิ โหตู’’ติอาทีสุ (ขุ. ปา. 6.18; สุ. นิ. 241) ตถาคโตติ วุจฺจติ, เอวํ ตปฺปริยาปนฺนา อริยปุคฺคลา, ยถา จ ปุริมกา ทุติยอคฺคสาวกา กปฺปานํ สตสหสฺสาธิกํ เอกํ อสงฺเขฺยยฺยํ ปารมิโย ปูเรตฺวา อาคตา, อยมฺปิ มหาเถโร ตถา อาคโตติ ตถาคโตติฯ ปติอคฺคเฬว อฏฺฐาสีติ อคฺคฬสฺส พหิภาเค อฏฺฐาสิฯ

[507] รุกฺขเทวตา นาม จาตุมหาราชิเกสุ นิหีโน กาโย, ตสฺมา เนสํ มนุสฺสคนฺโธ ปริจิตตฺตา นาติเชคุจฺโฉติ อาห ‘‘อากาสฏฺฐเทวตาน’’นฺติฯ อาพาธํ กโรตีติ ทุกฺขํ ชเนติฯ นาคริโกติ สุกุมาโรฯ ปริโจกฺโขติ สพฺพโส สุจิรูโปฯ ญาติโกฏินฺติ ญาติภาคํฯ อนาทิมติ หิ สํสาเร ญาติภาครหิโต นาม สตฺโต กสฺสจิปิ นตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ อิทนฺติ ‘‘โส เม ตฺวํ ภาคิเนยฺโย โหสี’’ติ อิทํ วจนํฯ ปเวณิวเสนาติ ตทา มยฺหํ ภาคิเนยฺโย หุตฺวา อิทานิ มารฏฺฐาเน ฐิโตติ อิมิสฺสา ปเวณิยา วเสน วุตฺตํฯ อญฺญสฺส วา เวสมํ ธุโร วิธุโรฯ เตนาห ‘‘อญฺเญหิ สทฺธิํ อสทิโส’’ติฯ อปฺปทุกฺเขนาติ สุเขเนวฯ