วณฺณํ วตฺวา ตตฺถ สมฺปตฺติํ อายติญฺจ ลพฺภมานคุณํ กิตฺเตตฺวา สมฺปหํเสติ สมฺมเทว ปกาเรหิ โตเสตีติ สมฺปหํสโกฯ เอวํ สนฺตุฏฺฐิอาทีสุ ยถารหํ โยชนา กาตพฺพาฯ

คาหคาหกาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปญฺจลาภวณฺณนา

[253] สตฺถุ สมฺมุขา เอวํ วณฺโณ อพฺภุคฺคโตติฯ อิมินา ตสฺส วณฺณสฺส ยถาภูตคุณสมุฏฺฐิตตํ ทสฺเสติฯ มนฺทมนฺโท วิยาติ อติ วิย อเฉโก วิยฯ อพลพโล วิยาติ อติ วิย อพโล วิยฯ ภากุฏิกภากุฏิโก วิยาติ อติ วิย ทุมฺมุโข วิยฯ อนุมสฺสาติ อนุมสิตฺวา, ทส กถาวตฺถูนิ สรูปโต วิเสสโต จ อนุปริคฺคเหตฺวาติ อตฺโถฯ ปริคฺคณฺหนํ ปน เนสํ อนุปวิสนํ วิย โหตีติ วุตฺตํ ‘‘อนุปวิสิตฺวา’’ติฯ สพฺรหฺมจารีหิ วณฺณภาสนํ เอโก ลาโภติ โยชนาฯ เอวํ เสเสสุปิฯ ปตฺถยมาโน เอวมาห ธมฺมครุตายาติ อธิปฺปาโยฯ

ปญฺจลาภวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จาริกาทิวณฺณนา

[254] อภิรมนํ อภิรตํ, ตเทว อนุนาสิกโลปํ อกตฺวา วุตฺตํ ‘‘อภิรนฺต’’นฺติฯ ภาวนปุํสกญฺเจตํฯ อนภิรติ นาม นตฺถิ, อภิรมิตฺวา จิรวิหาโรปิ นตฺถิ สมฺมเทว ปริญฺญาตวตฺถุกตฺตาฯ สพฺพสหา หิ พุทฺธา ภควนฺโต อสยฺหลาภิโนฯ

ปุพฺเพ ธมฺมครุตากิตฺตนปสงฺเคน คหิตํ อคฺคหิตญฺจ มหากสฺสปปจฺจุคฺคมนาทิํ เอกเทเสน ทสฺเสตฺวา วนวาสิติสฺสสามเณรสฺส วตฺถุํ วิตฺถาเรตฺวา ชนปทจาริกํ กเถตุํ ‘‘ภควา หี’’ติอาทิ อารทฺธํฯ อากาสคามีหิ สทฺธิํ คนฺตุกาโม ‘‘ฉฬภิญฺญานํ อาโรเจหี’’ติ อาหฯ สงฺฆกมฺเมน สิชฺฌมานาปิ อุปสมฺปทา สตฺถุ อาณาวเสเนว สิชฺฌนโต ‘‘พุทฺธทายชฺชํ เต ทสฺสามี’’ติ วุตฺตนฺติ วทนฺติฯ