โอกปฺปนียสทฺธาสงฺขาตอธิโมกฺขพหุลสฺสาติ สทฺเธยฺยวตฺถุโน อนุปวิสนสทฺธาสงฺขาตอธิโมกฺเขน อธิมุจฺจนพหุลสฺส ฯ อธิมุจฺจนญฺจ อธิโมกฺขุปฺปาทนเมวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ สทฺธาย วา นินฺนโปณตา อธิมุตฺติ อธิโมกฺโขฯ

สุภนิมิตฺตอสุภนิมิตฺตาทีสูติ ‘‘สุภนิมิตฺตาทีสุ อสุภนิมิตฺตาทีสู’’ติ อาทิ-สทฺโท ปจฺเจกํ โยเชตพฺโพฯ ตตฺถ ปฐเมน อาทิ-สทฺเทน ปฏิฆนิมิตฺตาทีนํ สงฺคโห, ทุติเยน เมตฺตาเจโตวิมุตฺติอาทีนํฯ เสสเมตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ วุตฺตนยเมวาติฯ

นีวรณปพฺพวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ขนฺธปพฺพวณฺณนา

[116] อุปาทาเนหิ อารมฺมณกรณาทิวเสน อุปาทาตพฺพา วา ขนฺธา อุปาทานกฺขนฺทาฯ อิติ รูปนฺติ เอตฺถ อิติ-สทฺโท อิทํ-สทฺเทน สมานตฺโถติ อธิปฺปาเยนาห ‘‘อิทํ รูป’’นฺติฯ ตยิทํ สรูปโต อนวเสสปริยาทานํ โหตีติ อาห – ‘‘เอตฺตกํ รูปํ, น อิโต ปรํ รูปํ อตฺถี’’ติฯ อิตีติ วา ปการตฺเถ นิปาโต, ตสฺมา ‘‘อิติ รูป’’นฺติ อิมินา ภูตุปาทาทิวเสน ยตฺตโก รูปสฺส เภโท, เตน สทฺธิํ รูปํ อนวเสสโต ปริยาทิยิตฺวา ทสฺเสติฯ สภาวโตติ รุปฺปนสภาวโต จกฺขาทิวณฺณาทิสภาวโต จฯ เวทนาทีสุปีติ เอตฺถ ‘‘อยํ เวทนา, เอตฺตกา เวทนา, น อิโต ปรํ เวทนา อตฺถีติ สภาวโต เวทนํ ปชานาตี’’ติอาทินา, สภาวโตติ จ อนุภวนสภาวโต สาตาทิสภาวโต จาติ เอวมาทินา โยเชตพฺพํฯ

ขนฺธปพฺพวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ