อกุสลกมฺมปถวณฺณนา

อโกสลฺลปฺปวตฺติยาติ โกสลฺลปฏิปกฺขโต อโกสลฺลํ วุจฺจติ อญฺญาณํ, ตโต ปวตฺตนโต, อโกสลฺลสมฺภูตตฺตาติ อตฺโถฯ ญาณปฏิปกฺโข อญฺญาณํ มิตฺตปฏิปกฺโข อมิตฺโต วิย กุสลปฏิปกฺโข อกุสลํ กุสเลน ปหาตพฺพตฺตา, น ปน กุสลานํ ปหายตตฺตาฯ กุสลเมว หิ ปโยคสมฺปาทิตํ อกุสลํ ปชหติฯ สห อวชฺเชหิ โลภาทีหิ วตฺตตีติ สาวชฺชํฯ ทุกฺโข อนิฏฺโฐ จตุกฺขนฺธ-สงฺขาโต วิปาโก เอตสฺสาติ ทุกฺขวิปากํฯ ตตฺถ สาวชฺชวจเนน อกุสลานํ ปวตฺติทุกฺขตํ ทสฺเสติ, ทุกฺขวิปากวจเนน วิปากทุกฺขตํฯ ปุริมญฺหิ ปวตฺติสมฺภววเสน อกุสลสฺส ลกฺขณวจนํ, ปจฺฉิมํ ตาลนฺตเร วิปากุปฺปาทนสมตฺถตาวเสนฯ ตถา ปุริเมน อกุสลสฺส อวิสุทฺธสภาวตํ ทสฺเสติ, ปจฺฉิเมน อวิสุทฺธวิปากตํฯ ปุริเมน อกุสลํ กุสลสภาวโต นิวตฺเตติ, ปจฺฉิเมน อพฺยากตสภาวโต สวิปากตฺตทีปกตฺตา ปจฺฉิมสฺสฯ ปุริเมน วา อวชฺชวนฺตตาทสฺสนโต กิจฺจฏฺเฐน รเสน อนตฺถชนนรสตํ ทสฺเสติ, ปจฺฉิเมน สมฺปตฺติอตฺเถน อนิฏฺฐวิปากรสตํฯ ปุริเมน จ อุปฏฺฐานาการฏฺเฐน ปจฺจุปฏฺฐาเนน สํกิเลสปจฺจุปฏฺฐานตํ, ปจฺฉิเมน ผลฏฺเฐน ทุกฺขวิปากปจฺจุปฏฺฐานตํฯ ปุริเมน จ อโยนิโสมนสิการํ อกุสลสฺส ปทฏฺฐานํ ปกาเสติฯ ตโต หิ ตํ สาวชฺชํ ชาตํ, ปจฺฉิเมน อกุสลสฺส อญฺเญสํ ปทฏฺฐานภาวํ วิภาเวติฯ ตญฺหิ ทุกฺขวิปากสฺส การณนฺติฯ สํกิลิฏฺฐนฺติ สํกิเลเสหิ สมนฺนาคตํ, ทสหิ กิเลสวตฺถูหิ วิพาธิตํ, อุปตาปิตํ วา เตหิ วิทูสิตํ มลีนกตญฺจาติ อตฺโถฯ อิทญฺจสฺส ทุกฺขวิปากตญฺจาติ อตฺเถ อิทญฺจ ทุกฺขวิปากตํ อปจฺจกฺขตาย อสทฺทหนฺตานํ ปจฺจกฺขโต อาทีนวทสฺสเนน สํเวชนตฺถํ วุตฺตํฯ สาธารณา สพฺพสฺสปิ อกุสลสฺสฯ

สรเสเนว (ธ. ส. มูลฏี. 1) ปตนสภาวสฺส อนฺตรา เอว อตีว ปาตนํ อติปาโต, สณิกํ ปติตุํ อทตฺวา สีฆํ ปาตนนฺติ อตฺโถฯ อติกฺกมฺมวา สตฺถาทีหิ อภิภวิตฺวา ปาตนํ อติปาโตฯ ปโยควตฺถุมหนฺตตาทีหิ มหาสาวชฺชตา เตหิ ปจฺจเยหิ อุปฺปชฺชมานาย เจตนาย พลวภาวโตฯ เอกสฺส หิ ปโยคสฺส สหสา นิปฺผาทนวเสน สกิจฺจสาธิกาย พหุกฺขตฺตุํ ปวตฺตชวเนหิ ลทฺธาเสวนาย จ สนฺนิฏฺฐาปกเจตนาย วเสน ปโยคสฺส มหนฺตภาโวฯ สติปิ กทาจิ ขุทฺทเก เจว มหนฺเต จ ปาเณ ปโยคสฺส สมภาเว มหนฺตํ หนนฺตสฺส เจตนา ติพฺพาการา อุปฺปชฺชตีติ วตฺถุสฺส มหนฺตภาโวฯ

อิติ อุภยมฺเปตํ เจตนาย พลวภาเวเนว โหตีติฯ ยถาวุตฺตปจฺจยปริยาเยปิ ตํตํปจฺจเยหิ เจตนาย พลวตาย เอว มหาสาวชฺชภาโว เวทิตพฺโพฯ ปโยควตฺถุอาทิปจฺจยานญฺหิ อมหตฺเตปิ หนฺตพฺพสฺส คุณวนฺตตาย มหาสาวชฺชตา, ตพฺพิปริยาเยน อปฺปสาวชฺชตา จ วตฺถุสฺส มหตฺตามหตฺเตสุ วิย ทฏฺฐพฺพาฯ กิเลสานํ อุปกฺกมานํ ทฺวินฺนญฺจ มุทุตาย ติพฺพตาย จ อปฺปสาวชฺชตา มหาสาวชฺชตาปิ โยเชตพฺพาฯ ปาโณ ปาณสญฺญิตา วธกจิตฺตญฺจ ปุพฺพภาคิยาปิ โหนฺติ, อุปกฺกโม วธกเจตนาสมุฏฺฐาปิโตฯ ปญฺจ สมฺภารา หิ ปาณาติปาตเจตนาติ สา ปญฺจสมฺภารวินิมุตฺตา ทฏฺฐพฺพาฯ อยญฺจ วิจาโร อทินฺนาทานาทีสุปิ ยถารหํ วตฺตพฺโพฯ วิชฺฌนปหรณาทิวเสน สหตฺเถนนิพฺพตฺโต สาหตฺถิโก, อาณาปนวเสน ปวตฺโต อาณตฺติโก, อุสุสตฺติยนฺตปาสาณาทินิสฺสชฺชนวเสน ปวตฺโต นิสฺสคฺคิโย, อทุหลสชฺชนาทิวเสน ปวตฺโต ถาวโร, อาถพฺพณิกาทีนํ วิย มนฺตปริชปฺปนวเสน ปวตฺโต วิชฺชามโย, กมฺมวิปากชิทฺธิมโย อิทฺธิมโย ทาฐาโกฏนาทีนิ วิยฯ

ยทิ ‘‘มม อิท’’นฺติ ปเรน ปริคฺคหิตํ อทินฺนํ, อุตฺตานเสยฺยกทารกสนฺตเก กถํ ตสฺส ปริคฺคหสญฺญาย เอว อภาวโตติ อาห ‘‘ยตฺถ ปโร’’ติอาทิฯ ปโร นาม วิญฺญู วา อวิญฺญู วา อตฺถิ ตสฺส วตฺถุสฺส สามิโกฯ อวิญฺญูปิ หิ วิญฺญุกาเล ยถากามํ กโรนฺโต อทณฺฑารโหติฯ มนฺตปริชปฺปเนน ปรสนฺตกหรณํ วิชฺชามโย, วินา มนฺเตน ปรสนฺตกสฺส กายวจีปโยเคหิ ปริกฑฺฒนํ ตาทิเสนิทฺธิวเสน อิทฺธิมโย ปโยโคติ อทินฺนาทาเน ฉ ปโยคา สาหตฺถิกาทโย วุตฺตาฯ ยถานุรูปนฺติ เอตฺถ สาหตฺถิโก ตาว ปญฺจนฺนมฺปิ อวหารานํ วเสน ปวตฺตติ, ตถา อาณตฺติโย นิสฺสคฺคิโย จฯ ถาวโร เถยฺยาวหารปสยฺหาวหารปฏิจฺฉนฺนาวหารวเสนฯ ตถา เสสาปีติ ทฏฺฐพฺพํฯ

เมถุนสมาจาเรสูติ สทาราสนฺโตส-ปรทารคมนวเสน ทุวิเธสุ เมถุนสมาจาเรสุฯ อยเมวหิ เภโท อิธาธิปฺเปโตฯ โคตฺตรกฺขิตา สโคตฺเตหิ รกฺขิตาฯ ธมฺมรกฺขิตา สหธมฺมิเกหิ รกฺขิตาฯ สารกฺขา สสามิกาฯ ยสฺสา คมเน รญฺญา ทณฺโฑ ฐปิโต, สา สปริทณฺฑาฯ ภริยภาวตฺถํ ธเนน กีตา ธนกฺกีตาฯ ฉนฺเทน วสนฺตี ฉนฺทวาสินีฯ โภคตฺถํ วสนฺตี โภควาสินีฯ ปฏตฺถํ วสนฺตี ปฏวาสินีฯ อุทกปตฺตํ อามสิตฺวา คหิตา โอทปตฺตกินีฯ

จุมฺพฏกํ อปเนตฺวา คหิตา โอภฏจุมฺพฏาฯ กรมรานีตา ธชาหตาฯ ตงฺขณิกา มุหุตฺติกาฯ อภิภวิตฺวา วีติกฺกเม มิจฺฉาจาโร มหาสาวชฺโช, น ตถา ทฺวินฺนํ สมานฉนฺทตายฯ อภิภวิตฺวา วีติกฺกมเน สติปิ มคฺเคนมคฺคปฏิปตฺติอธิวาสเน ปุริมุปฺปนฺนเสวนาภิสนฺธิปโยคาภาวโต มิจฺฉาจาโร น โหติ อภิภุยฺยมานสฺสาติ วทนฺติฯ เสวนาจิตฺเต สติ ปโยคาภาโว อปฺปมาณํ เยภุยฺเยน อิตฺถิยา เสวนาปโยคสฺส อภาวโตฯ ตถา สติ ปุเรตรํ เสวนาจิตฺตสฺส อุปฏฺฐาเนปิ ตสฺสา มิจฺฉาจาโร น สิยา, ตถา ปุริสสฺสปิ เสวนาปโยคาภาเวติ, ตสฺมา อตฺตโน รุจิยา ปวตฺติตสฺส วเสน ตโย, พลกฺกาเรน ปวตฺติตสฺส วเสน ตโยติ สพฺเพปิ อคฺคหิตคฺคหเณน จตฺตาโร สมฺภาราติ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

อตฺถภญฺชโกติ กมฺมปถวเสน วุตฺตํฯ กมฺมปถกถา เหสาติฯ อสฺสาติ วิสํวาทกสฺสฯ มุสา วทติ เอเตนาติ เจตนา มุสาวาโท, อิมสฺมิํ ปกฺเข อตถากาเรน วตฺถุโน วิญฺญาปนปโยโค มุสา, ตํสมุฏฺฐาปิกา เจตนามุสาวาโทติ วุตฺตตฺตา ตโต อญฺญถา วตฺตุํ ‘‘อปโร นโย’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อตฺตโน สนฺตกํ อทาตุกามตายาติอาทิ มุสาวาทสามญฺเญน วุตฺตํฯ หสาธิปฺปาเยนปิ วิสํวาทนปุรกฺขารสฺส มุสาวาโทฯ ปรสฺสาติ วิสํวาทนวเสน วิญฺญาเปตพฺพสฺสฯ โสติ มุสาวาทปโยโคฯ

สุญฺญภาวนฺติ ปีติวิรหิตตาย ริตฺตภาวํฯ ผรุสสทฺทตาย เนว กณฺณสุขาฯ อตฺถวิปนฺนตาย น หทยสุขาฯ สํกิลิฏฺฐจิตฺตสฺสาติ โทเสน, โลเภน วา ทูสิตจิตฺตสฺสฯ

เอกนฺตผรุสา เจตนาติ เอเตน ทุฏฺฐจิตฺตตํเยว วิภาเวติ, ทุฏฺฐจิตฺตตา จสฺส อมรณาธิปฺปายวเสน ทฏฺฐพฺพาฯ สติ หิ มรณาธิปฺปาเย อตฺถสิทฺธิ, ตทภาเว ปาณาติปาตพฺยาปาทา สิยุนฺติฯ ยํ ปฏิจฺจ ผรุสวาจา ปยุชฺชติ, ตสฺส สมฺมุขาว สีสํ เอติฯ ปรมฺมุขาปิ สีสํ เอติ เอวาติ อปเรฯ ตตฺถายํ อธิปฺปาโย ยุตฺโต สิยา – สมฺมุขา ปโยเค อคารวาทีนํ พลวภาวโต สิยา เจตนา พลวตี, ปรสฺส จ ตทตฺถวิญฺญาปนํ, น ตถา อสมฺมุขาติฯ ยถา จ อกฺโกสิเต มเต อาฬหเน กตา ขมาปนา อุปวาทนฺตรายํ นิวตฺเตติ, เอวํ ปรมฺมุขา ปยุตฺตา ผรุสวาจา โหติเยวาติ สกฺกา วิญฺญาตุํฯ

ตสฺสาติ เอกนฺตผรุสเจตนาย เอว ผรุสวาจาภาวสฺส อาวิภาวตฺถํฯ มมฺมจฺเฉทโก สวนผรุสตายาติ อธิปฺปาโยฯ จิตฺตสณฺหาตาย ผรุสวาจา น โหติ กมฺมปถา’ปฺปตฺตตฺตา, กมฺมภาวํ ปน น สกฺกา วาเรตุํฯ เอวํ อนฺวยวเสน เจตนาผรุสตาย ผรุสวาจํ สาเธตฺวา อิทานิ ตเมว พฺยติเรกวเสน สาเธตุํ ‘‘วจนสณฺหตายา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เอสาติ ผรุสวาจาฯ กมฺมปถภาวํ อปฺปตฺตา อปฺปสาวชฺชา, อิตรา มหาสาวชฺชาฯ ตถา กิเลสานํ มุทุติพฺพตาเภเทหิ สพฺพํ ปุริมสทิสํฯ

อาเสวนํ พหุลีกรณํฯ ยํ อุทฺทิสฺส ปวตฺติโต, เตน อคฺคหิเต อปฺปสาวชฺโช, คหิเต มหาสาวชฺโช กมฺมปถปฺปตฺติโตฯ โย โกจิ ปน สมฺผปฺปลาโป ทฺวีหิ สมฺภาเรหิ สิชฺฌติฯ กิเลสานํ มุทุติพฺพตาวเสนปิ อปฺปสาวชฺชมหาสาวชฺชตา เวทิตพฺพาฯ

อตฺตโน ปริณามนํ จิตฺเตเนวาติ เวทิตพฺพํฯ หิตสุขํ พฺยาปาทยตีติ โย ตํ อุปฺปาเทติ, ตสฺส หิตสุขํ วินาเสติฯ อโห วตาติ อิมินา อจฺจนฺตวินาสจินฺตนํ ทีเปติฯ เอวํ หิสฺส ทารุณปวตฺติยา กมฺมปถปฺปตฺติฯ ยถาภุจฺจคหณาภาเวนาติ ยาถาวคฺคาหสฺส อภาเวน อนิจฺจาทิสภาวสฺส นิจฺจาทิโต คหเณนฯ มิจฺฉา ปสฺสตีติ วิตถํ ปสฺสติฯ สมฺผปฺปลาโป วิยาติ อิมินา อาเสวนสฺส มนฺทตาย อปฺปสาวชฺชตํ, มหนฺตตาย มหาสาวชฺชตํ ทสฺเสติฯ คหิตาการวิปรีตตาติ มิจฺฉาทิฏฺฐิยา คหิตาการสฺส วิปรีตภาโวฯ วตฺถุโนติ ตสฺสา อยถาภูตสภาวมาหฯ ตถาภาเวนาติ คหิตากาเรเนว ตสฺส ทิฏฺฐิคติกสฺส, ตสฺส วา วตฺถุโน อุปฏฺฐานํ เอวเมตํ, น อิโต อญฺญถาติฯ

ธมฺมโตติ สภาวโตฯ โกฏฺฐาสโตติ ผสฺสปญฺจมกาทีสุ จิตฺตงฺคโกฏฺฐาเสสุ ยํ โกฏฺฐาสา โหนฺติ, ตโตติ อตฺโถฯ เจตนาธมฺมาติ เจตนาสภาวาฯ

ปฏิปาฏิยา สตฺตาติ เอตฺถ นนุ เจตนา อภิธมฺเม กมฺมปเถสุ น วุตฺตาติ ปฏิปาฏิยา สตฺตนฺนํ กมฺมปถภาโว น ยุตฺโตติ? น, อวจนสฺส อญฺญเหตุกตฺตาฯ

น หิ ตตฺถ เจตนาย อกมฺมปถตฺตา กมฺมปถราสิมฺหิ อวจนํ, กทาจิ ปน กมฺมปโถ โหติ, น สพฺพทาติ กมฺมปถภาวสฺส อนิยตตฺตา อวจนํฯ ยทา ปน กมฺมปโถ โหติ, ตทา กมฺมปถราสิสงฺคโห น นิวาริโตฯ เอตฺถาห – ยทิ เจตนาย สพฺพทา กมฺมปถภาวาภาวโต อนิยโต กมฺมปถภาโวติ กมฺมปถราสิมฺหิ อวจนํ, นนุ อภิชฺฌาทีนํ กมฺมปถภาวํ อปฺปตฺตานํ อตฺถิตาย อนิยโต กมฺมปถภาโวติ เตสมฺปิ กมฺมปถราสิมฺหิ อวจนํ อาปชฺชตีติ? นาปชฺชติ กมฺมปถตาตํสภาคตาหิ เตสํ ตตฺถ วุตฺตตฺตาฯ ยทิ เอวํ เจตนาปิ ตตฺถ วตฺตพฺพา สิยา? สจฺจเมตํ, สา ปน ปาณาติปาตาทิกาติ ปากโฏ, ตสฺสา กมฺมปถภาโวติ น วุตฺตา สิยาฯ เจตนาย หิ – ‘‘เจตนาหํ, ภิกฺขเว, กมฺมํ วทามิ (อ. นิ. 6.63; กถา. 539), ติวิธา, ภิกฺขเว, กายสญฺเจตนา อกุสลํ กายกมฺม’’นฺติอาทิวจนโต (กถา. 539) กมฺมภาโว ปากโฏ, กมฺมํเยว จ สุคติทุคฺคตีนํ ตตฺถ อุปฺปชฺชนกสุขทุกฺขานญฺจ ปถภาเวน ปวตฺตํ กมฺมปโถติ วุจฺจตีติ ปากโฏ ตสฺสา กมฺมปถภาโว, อภิชฺฌาทีนํ ปน เจตนาสมีหนภาเวน สุจริตทุจฺจริตภาโว เจตนาชนิตปิฏฺฐิวฏฺฏกภาเวน สุคติทุคฺคติตทุปฺปชฺชนกสุขทุกฺขานํ ปถภาโว จาติ น ตถา ปากโฏ กมฺมปถภาโวติ เตเยว เตน สภาเวน ทสฺเสตุํ อภิธมฺเม เจตนา กมฺมปถราสิภาเวน น วุตฺตา , อตถาชาติยกตฺตา วา เจตนา เตหิ สทฺธิํ น วุตฺตาติ ทฏฺฐพฺพํฯ มูลํ ปตฺวาติ มูลเทสนํ ปตฺวา, มูลสภาเวสุ ธมฺเมสุ วุจฺจมาเนสูติ อตฺโถฯ

อทินฺนาทานํ สตฺตารมฺมณนฺติ อิทํ ‘‘ปญฺจ สิกฺขาปทา ปริตฺตารมฺมณา เอว วา’’ติ อิมาย ปญฺหปุจฺฉกปาฬิยา วิรุชฺฌติฯ ยญฺหิ ปาณาติปาตาทิทุสฺสีลฺยสฺส อารมฺมณํ, ตเทว ตํ เวรมณิยา อารมฺมณํฯ วีติกฺกมิตพฺพวตฺถุโต เอว หิ วิรตีติฯ สตฺตารมฺมณนฺติ วา สตฺตสงฺขาตํ สงฺขารารมฺมณเมว อุปาทาย วุตฺตนฺติ นายํ วิโรโธฯ ตถา หิ วุตฺตํ สมฺโมหวิโนทนิยํ (วิภ. อฏฺฐ. 714) ‘‘ยานิ สิกฺขาปทานิ เอตฺถ สตฺตารมฺมณานีติ วุตฺตานิ, ตานิ ยสฺมา สตฺโตติ สงฺขฺยํ คตํ สงฺขารเมว อารมฺมณํ กโรนฺตี’’ติฯ วิสภาควตฺถุโน ‘‘อิตฺถี, ปุริโส’’ติ คเหตพฺพโต สตฺตารมฺมโณติ เอเกฯ ‘‘เอโก ทิฏฺโฐ, ทฺเว สุตา’’ติอาทินา สมฺผปฺปลปเน ทิฏฺฐสุตมุตวิญฺญาตวเสนฯ ตถา อภิชฺฌาติ เอตฺถ ตถา-สทฺโท ‘‘ทิฏฺฐสุตมุตวิญฺญาตวเสนา’’ติ อิทมฺปิ อุปสํหรติ, น สตฺตสงฺขารารมฺมณตํ เอว ทสฺสนาทิวเสน อภิชฺฌายนโตฯ

‘‘นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา’’ติ ปวตฺตมานาปิ มิจฺฉาทิฏฺฐิ เตภูมกธมฺมวิสยาวาติ อธิปฺปาเยนสฺสา สงฺขารารมฺมณตา วุตฺตาฯ กถํ ปน มิจฺฉาทิฏฺฐิยา สพฺเพ เตภูมกธมฺมา อารมฺมณํ โหนฺตีติ? สาธารณโตฯ ‘‘นตฺถิ สุกตทุกฺกฏานํ กมฺมานํ ผลํ วิปาโก’’ติ หิ ปวตฺตมานาย อตฺถโต รูปารุปาวจรธมฺมาปิ คหิตา เอว โหนฺตีติฯ

สุขพหุลตาย ราชาโน หสมานาปิ ‘‘โจรํ ฆาเตถา’’ติ วทนฺติ, หาโส ปน เตสํ อญฺญวิสโยติ อาห ‘‘สนฺนิฏฺฐาปก…เป.… โหตี’’ติฯ

เกสญฺจีติ สหชาตานํ อทินฺนาทานาทีนํฯ สมฺปยุตฺตปภาวกฏฺเฐนาติ สมฺปยุตฺโต หุตฺวา อุปฺปาทกฏฺเฐนฯ เกสญฺจีติ อสหชาตานํฯ อุปนิสฺสยปจฺจยฏฺเฐนาติ เอเตน มูลฏฺเฐน โลภสฺส อุปการตํ นิวตฺเตติฯ สุปฺปติฏฺฐิตภาวสาธนฏฺโฐ หิ มูลฏฺโฐ, โส จ เหตุปจฺจยตาอวินาภาวี, เตน เจตฺถ มูลมิว มูลนฺติ คเหตพฺพํ, นิปฺปริยายโต ปน ปุพฺเพ ‘‘เกสญฺจี’’ติ วุตฺตานํ สหชาตานํ มูลภาโว เวทิตพฺโพฯ รตฺโต โขติอาทินา สุตฺตปเทนปิ ปาณาติปาตาทีนํ อกุสลานํ โลภสฺส มูลการณตํ วิภาเวติ, น มูลฏฺเฐนุปการตฺถํ อวิเสสโต เตสํ เหตุปจฺจยตฺตาภาวโตฯ

อกุสลกมฺมปถวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

กุสลกมฺมปถวณฺณนา

เวรนฺติ ปาณาติปาตาทิปาปธมฺมํฯ โส หิ เวรเหตุตาย ‘‘เวร’’นฺติ วุจฺจติ, ตํ มณติ ‘‘มยิ อิธ ฐิตาย กถมาคจฺฉสี’’ติ ตชฺเชนฺตี วิย นิวาเรตีติ เวรมณีฯ เตนาห ‘‘ปชหตี’’ติฯ ‘‘วิรมณี’’ติ วตฺตพฺเพ นิรุตฺตินเยน เอว-การํ กตฺวา เอวํ วุตฺตํฯ วิภงฺเค (วิภ. 703, 704) เอว นิทฺทิสนวเสน เอวํ วุตฺตาฯ อสมาทินฺนสีลสฺส สมฺปตฺตโต ยถาอุปฏฺฐิตวีติกฺกมิตพฺพวตฺถุโต วิรติ สมฺปตฺตวิรติ, สมาทานวเสน อุปฺปนฺนา วิรติ สมาทานวิรติ, สมาทานวเสน อุปฺปนฺนา วิรติ สมาทานวิรติ, กิเลสานํ สมุจฺฉินฺทนวเสน ปวตฺตาวิรติ สมุจฺเฉทวิรติฯ