อธิวาสนาปหาตพฺพอาสววณฺณนา

[24] ขโมติ ขมนโกฯ กมฺมฏฺฐานิกสฺส จลนํ นาม กมฺมฏฺฐานปริจฺจาโคติ อาห ‘‘จลติ กมฺปติ กมฺมฏฺฐานํ วิชหตี’’ติฯ อธิมตฺตมฺปิ อุณฺหํ สหติ, สหนฺโต จ น นคฺคสมณาทโย วิย สหติ, อถ โข กมฺมฏฺฐานาวิชหเนนาติ อาห ‘‘สฺเวว เถโร วิยา’’ติฯ พหิจงฺกเมติ เลณโต พหิ จงฺกเมฯ อุณฺหภเยเนวาติ นรกคฺคิอุณฺหภเยเนวฯ เตนาห ‘‘อวีจิมหานิรยํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา’’ติ, ตมฺปิ ‘‘มยา อเนกกฺขตฺตุํ อนุภูตํ, อิทํ ปน ตโต มุทุตร’’นฺติ เอวํ ปจฺจเวกฺขิตฺวาฯ เอตฺถาติ เอตสฺมิํ ฐาเนฯ อคฺคิสนฺตาโปว เวทิตพฺโพ สูริยสนฺตาปสฺส ปรโต วุจฺจมานตฺตาฯ

ปริสุทฺธสีโลหมสฺมีติ สพฺพถาปิ ‘‘วิสุทฺธสีโลหมสฺมี’’ติ มรณํ อคฺคเหตฺวา อวิปฺปฏิสารมูลิกํ ปีติํ อุปฺปาเทสิฯ สห ปีตุปฺปาทาติ ผรณปีติยา อุปฺปาเทน สเหวฯ วิสํ นิวตฺติตฺวาติ ปีติเวเคน อชฺโฌตฺถตํ ทฏฺฐมุเขเนว ภสฺสิตฺวาฯ ตตฺเถวาติ สปฺเปน ทฏฺฐฏฺฐาเนเยวฯ จิตฺเตกคฺคตํ ลภิตฺวาติ ‘‘ปีติมนสฺส กาโย ปสฺสมฺภตี’’ติอาทินา (ที. นิ. 1.466; 3.359; สํ. นิ. 5.376; อ. นิ. 3.96; 11.12) นเยน สมาธานํ ปาปุณิตฺวาฯ

ปจฺจเยสุ สนฺโตโส ภาวนาย จ อารมิตพฺพฏฺฐานตาย อาราโม อสฺสาติ ปจฺจยสนฺโตสภาวนาราโม, ตสฺส ภาโว ปจฺจย…เป.… รามตา, ตายฯ มหาเถโรติ วุฑฺฒตโร เถโรฯ วจนเมว ตทตฺถํ ญาเปตุกามานํ ปโถติ วจนปโถฯ

อสุขฏฺเฐน วา ติพฺพาฯ ยญฺหิ น สุขํ, ตํ อนิฏฺฐํ ‘‘ติพฺพ’’นฺติ วุจฺจติฯ เอวํสภาโวติ ‘‘อธิวาสนชาติโย’’ติ ปทสฺส อตฺถมาหฯ มุหุตฺเตน ขเณว วาเต หทยํ ผาเลตุํ อารทฺเธเยวฯ อนาคามี หุตฺวา ปรินิพฺพายีติ อรหตฺตํ ปตฺวา ปรินิพฺพายิฯ

เอวํ สพฺพตฺถาติ ‘‘อุณฺเหน ผุฏฺฐสฺส สีตํ ปตฺถยโต’’ติอาทินา สพฺพตฺถ อุณฺหาทินิมิตฺตํ กามาสวุปฺปตฺติ เวทิตพฺพา, สีตํ วา อุณฺหํ วา อนิฏฺฐนฺติ อธิปฺปาโยฯ อตฺตคฺคาเห สติ อตฺตนิยคฺคาโหติ อาห ‘‘มยฺหํ สีตํ อุณฺหนฺติ คาโห ทิฏฺฐาสโว’’ติฯ

สีตาทิเก อุปคเต สหนฺตี ขมนฺตี เต อตฺตโน อุปริ วาเสนฺตี วิย โหตีติ วุตฺตํ ‘‘อาโรเปตฺวา วาเสติเยวา’’ติ ฯ น นิรสฺสตีติ น วิธุนติฯ โย หิ สีตาทิเก น สหติ, โส เต นิรสฺสนฺโต วิธุนนฺโต วิย โหตีติฯ

อธิวาสนาปหาตพฺพอาสววณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปริวชฺชนาปหาตพฺพอาสววณฺณนา

[25] อหํ สมโณติ (อ. นิ. ฏี. 3.6.58) ‘‘อหํ สมโณ, กิํ มม ชีวิเตน วา มรเณน วา’’ติ เอวํ อจินฺเตตฺวาติ อธิปฺปาโยฯ ปจฺจเวกฺขิตฺวาติ คามปฺปเทสํ ปโยชนาทิญฺจ ปจฺจเวกฺขิตฺวาฯ ปฏิกฺกมตีติ หตฺถิอาทีนํ สมีปคมนโต อปกฺกมติฯ กณฺฏกา ยตฺถ ติฏฺฐนฺติ, ตํ กณฺฏกฏฺฐานํฯ อมนุสฺสทุฏฺฐานีติ อมนุสฺสสญฺจาเรน ทูสิตานิ, สปริสฺสยานีติ อตฺโถฯ สมานนฺติ สมํ, อวิสมนฺติ อตฺโถฯ อกาสิ วา ตาทิสํ อนาจารํฯ

สีลสํวรสงฺขาเตนาติ ‘‘กถํ ปริวชฺชนํ สีล’’นฺติ ยเทตฺถ วตฺตพฺพํ, ตํ เหฏฺฐา วุตฺตเมวฯ อปิจ ‘‘จณฺฑํ หตฺถิํ ปริวชฺเชตี’’ติ วจนโต หตฺถิอาทิปริวชฺชนมฺปิ ภควโต วจนานุฏฺฐานนฺติ กตฺวา อาจารสีลเมวาติ เวทิตพฺพํฯ

ปริวชฺชนาปหาตพฺพอาสววณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ