สาสนปฏฺฐานวณฺณนา

อิทญฺจ สุตฺตํ โสฬสวิเธ สุตฺตนฺตปฏฺฐาเน สํกิเลสนิพฺเพธาเสกฺขภาคิยํ, สพฺพภาคิยเมว วา ‘‘สพฺพธมฺมมูลปริยาย’’นฺติ เอตฺถ สพฺพธมฺมคฺคหเณน โลกิยกุสลานมฺปิ สงฺคหิตตฺตาฯ อฏฺฐวีสติวิเธน ปน สุตฺตนฺตปฏฺฐาเน โลกิยโลกุตฺตรสพฺพธมฺมาธิฏฺฐานํ ญาณเญยฺยํ ทสฺสนภาวนํ สกวจนํ วิสฺสชฺชนียํ กุสลากุสลํ อนุญฺญาตํ ปฏิกฺขิตฺตํ จาติ เวทิตพฺพํฯ

เนตฺตินยวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

มูลปริยายสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

2. สพฺพาสวสุตฺตวณฺณนา

[14] อปุพฺพปทวณฺณนาติ อตฺถสํวณฺณนาวเสน เหฏฺฐา อคฺคหิตตาย อปุพฺพสฺส อภินวสฺส ปทสฺส วณฺณนา อตฺถวิภชนาฯ ‘‘หิตฺวา ปุนปฺปุนาคตมตฺถ’’นฺติ หิ วุตฺตํฯ นิวาสฏฺฐานภูตา ภูตปุพฺพนิวาสฏฺฐานภูตา, นิวาสฏฺฐาเน วา ภูตา นิพฺพตฺตา นิวาสฏฺฐานภูตา, ตตฺถ มาปิตาติ อตฺโถฯ ยถา กากนฺที มากนฺที โกสมฺพีติ ยถา กากนฺทสฺส อิสิโน นิวาสฏฺฐาเน มาปิตา นครี กากนฺที, มากนฺทสฺส นิวาสฏฺฐาเน มาปิตา มากนฺที, กุสมฺพสฺสนิวาสฏฺฐาเน มาปิตา โกสมฺพีติ วุจฺจติ, เอวํ สาวตฺถีติ ทสฺเสติฯ อุปเนตฺวา สมีเป กตฺวา ภุญฺชิตพฺพโต อุปโภโค, สวิญฺญาณกวตฺถุฯ ปริโต สพฺพทา ภุญฺชิตพฺพโต ปริโภโค, นิวาสนปารุปนาทิ อวิญฺญาณกวตฺถุฯ สพฺพเมตฺถ อตฺถีติ นิรุตฺตินเยน สาวตฺถี-สทฺทสิทฺธิมาหฯ สตฺถสมาโยเคติ สตฺถสฺส นคริยา สมาคเม, สตฺเถ ตํ นครํ อุปคเตติ อตฺโถฯ ปุจฺฉิเต สตฺถิกชเนหิฯ

สโมหิตนฺติ สนฺนิจิตํฯ รมฺมนฺติ อนฺโต พหิ จ ภูมิภาคสมฺปตฺติยา เจว อารามุยฺยานสมฺปตฺติยา จ รมณียํฯ ทสฺสเนยฺยนฺติ วิสิขาสนฺนิเวสสมฺปตฺติยา เจว ปาสาทกูฏาคาราทิสมฺปตฺติยา จ ทสฺสนียํ ปสฺสิตพฺพยุตฺตํฯ อุปโภคปริโภควตฺถุสมฺปตฺติยา เจว นิวาสสุขตาย จ นิพทฺธวาสํ วสนฺตานํ อิตเรสญฺจ สตฺตานํ มนํ รเมตีติ มโนรมํฯ