เมนู

อจิรวตีนทีอุปมากถาวณฺณนา

[542] สมภริตาติ สมฺปุณฺณาฯ ตโต เอว กากเปยฺยาฯ ปาราติ ปาริมตีร, อาลปนเมตนฺติ ทสฺเสตุํ ‘‘อมฺโภ’’ติ วุตฺตํฯ อปารนฺติ โอริมตีรํฯ เอหีติ อาคจฺฉาหิฯ วตาติ เอกํเสนฯ อถ คมิสฺสสิ, เอวํ สติ เอหีติ โยชนาฯ ‘‘อตฺถิเม’’ติอาทิ อวฺหานการณํฯ

[544] ปญฺจสีล…เป.… เวทิตพฺพา ยมนิยมาทิพฺราหฺมณธมฺมานํ ตทนฺโตคธภาวโตฯ ตพฺพิปรีตาติ ปญฺจสีลาทิวิปรีตา ปญฺจเวราทโยฯ อินฺทนฺติ อินฺทนามกํ เทวปุตฺตํ, สกฺกํ วาฯ ‘‘อจิรวติยา ตีเร นิสินฺโน’’ติ อิมินา ยสฺสา ตีเร นิสินฺโน, ตเทว อุปมํ กตฺวา อาหรติ ธมฺมราชา ธมฺมธาตุยา สุปฺปฏิวิทฺธตฺตาติ ทสฺเสติฯ ‘‘ปุนปี’’ติ วตฺวา ‘‘อปรมฺปี’’ติ วจนํ อิตรายปิ นทีอุปมาย สงฺคณฺหนตฺถํฯ

[546] กามยิตพฺพฏฺเฐนาติ กามนียภาเวนฯ พนฺธนฏฺเฐนาติ กามยิตพฺพโต สตฺตานํ จิตฺตสฺส อาพนฺธนภาเวนฯ กามญฺจายํ คุณสทฺโท อตฺถนฺตเรสุปิ ทิฏฺฐปโยโค, เตสํ ปเนตฺถ อสมฺภวโต ปาริเสสญาเยน พนฺธนฏฺโฐเยว ยุตฺโตติ ทสฺเสตุํ อยมตฺถุทฺธาโร อารทฺโธฯ อหตานนฺติ อโธตานํ อภินวานํฯ เอตฺถาติ ขนฺธกปาฬิปเท ปฏลฏฺโฐติ ปฏลสทฺทสฺส, ปฏลสงฺขาโต วา อตฺโถฯ คุณฏฺโฐติ คุณสทฺทสฺส อตฺโถ นามฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ อจฺเจนฺตีติ อติกฺกมฺม ปวตฺตนฺติฯ เอตฺถาติ โสมนสฺสชาตกปาฬิปเทฯ ทกฺขิณาติ ติรจฺฉานคเต ทานเจตนาฯ เอตฺถาติ ทกฺขิณวิภงฺคสุตฺตปเท (ม. นิ. 3.379) มาลาคุเณติ มาลาทาเมฯ เอตฺถาติ สติปฏฺฐาน- (ที. นิ. 2.378; ม. นิ. 1.109) ธมฺมปทปาฬิปเทสุ, (ธ. ป. 53) นิทสฺสนมตฺตญฺเจตํ โกฏฺฐาสาปธานสีลาทิสุกฺกาทิสมฺปทาชิยาสุปิ ปวตฺตนโตฯ โหติ เจตฺถ –

‘‘คุโณ ปฏลราสานิสํเส โกฏฺฐาสพนฺธเน;

สีลสุกฺกาทฺยปธาเน, สมฺปทาย ชิยาย จา’’ติฯ