เขเมน ฐิตาติ อนุปทฺทเวน ปวตฺตาฯ เตนาห ‘‘อภยา’’ติ, กุโตจิปิ ภยรหิตาติ อตฺโถฯ โมทา โมทมานาติ โมทาย โมทมานา, โสมนสฺเสเนว โมทมานา, น สํสนฺทนมตฺเตนาติ วุตฺตํ โหติฯ ‘‘ภควตา สทฺธิํ สมฺโมที’’ติอาทีสุ (ที. นิ. 1.381) หิ มุทสทฺโท สํสนฺทเนปิ ปวตฺตติ, อญฺเญ โมทา หุตฺวา อปเรปิ โมทมานา วิหรนฺตีติ วา อตฺโถฯ เตนาห ‘‘อญฺญมญฺญํ ปมุทิตจิตฺตาติ, อสญฺโญเคปิ วตฺติจฺฉาเยว วุทฺธีติ ทฺวิธา ปาโฐ วุตฺโตฯ อิทฺธผีตภาวนฺติ สมิทฺธเวปุลฺลภาวํฯ

จตุปริกฺขารวณฺณนา

[339] ตสฺมิํ ตสฺมิํ กิจฺเจ อนุยนฺติ อนุวตฺตนฺตีติ อนุยนฺตาฯ เตเยว อานุยนฺตา ยถา ‘‘อนุภาโว เอว อานุภาโว’’ติ, ‘‘อานุยุตฺตา’’ติปิ ปาโฐ, ตสฺมิํ ตสฺมิํ กิจฺเจ อนุยุชฺชนฺตีติ หิ อานุยุตฺตา วุตฺตนเยนฯ อสฺสาติ รญฺโญฯ เตติ อานุยนฺตขตฺติยาทโยฯ ‘‘อมฺเห เอตฺถ พหิ กโรตี’’ติ อตฺตมนา น ภวิสฺสนฺติฯ ‘‘นิพนฺธวิปุลายาคโม คาโม นิคโมฯ วิวฑฺฒิตมหาอาโย มหาคาโม’’ติ (ที. นิ. ฏี. 1.338) อาจริเยน วุตฺตํฯ ‘‘อปาการปริกฺเขโป สาปโณ นิคโม, สปาการาปณํ นครํ, ตํ ตพฺพิปรีโต คาโม’’ติ (กงฺขาวิตรณี อภินวฏีกายํ สงฺฆาทิเสสกณฺเฑ กุลทูสกสิกฺขาปเท ปสฺสิตพฺพํ) วินยฏีกาสุฯ คสนฺติ มทนฺติ เอตฺถาติ คาโม, สฺเวว ปากโฏ เจ, นิคโม นาม อติเรโก คาโมติ กตฺวาฯ ภุสตฺโถ เหตฺถ นี-สทฺโท, สญฺญาสทฺทตฺตา จ รสฺโสติ สทฺทวิทูฯ ชนปทตฺโถ วุตฺโตวฯ ‘‘สามฺยามจฺโจ สขา โกโส, ทุคฺคญฺจ วิชิตํ พล’’นฺติ วุตฺตาสุ สตฺตสุ ราชปกตีสุ รญฺโญ ตทวเสสานํ ฉนฺนํ วเสน หิตสุขาติวุทฺธิ, ตเทกเทสา จ อานุยนฺตาทโยติ อาห ‘‘ยํ ตุมฺหาก’’นฺติอาทิฯ

ตํตํกิจฺเจสุ รญฺญา อมา สห ภวนฺตีติ อมจฺจาฯ ‘‘อมาวาสี’’ติอาทีสุ วิย หิ สมกิริยาย อมาติ อพฺยยปทํ, จ-ปจฺจเยน ตทฺธิตสิทฺธีติ เนรุตฺติกาฯ รชฺชกิจฺจโวสาสนกาเล ปน เต รญฺญา ปิยา, สหปวตฺตนกา จ ภวนฺตีติ ทสฺเสติ ‘‘ปิยสหายกา’’ติ อิมินาฯ รญฺโญ ปริสติ ภวา ‘‘ปาริสชฺชาฯ