นนฺทิยาวฏฺฏนยวณฺณนา

อาฆาตาทีนมกรณวจเนน ตณฺหาวิชฺชาสงฺโกโจ ทสฺสิโตฯ สติ หิ อตฺตตฺตนิยวตฺถูสุ สิเนเห, สมฺโมเห จ ‘‘อนตฺถํ เม อจรี’’ติอาทินา อาฆาโต ชายติ, นาสติฯ ตถา ‘‘ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต’’ติอาทิวจเนหิ ‘‘ปจฺจตฺตญฺเญว นิพฺพุติ วิทิตา, อนุปาทาวิมุตฺโต, ฉนฺนํ ผสฺสายตนานํ…เป.… ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติอาทิวจเนหิ จ ตณฺหาวิชฺชานํ อจฺจนฺตปฺปหานํ ทสฺสิตํ โหติฯ ตาสํ ปน ปุพฺพนฺตกปฺปิกาทิปเทหิ, ‘‘อชานตํ อปสฺสต’’นฺติอาทิปเทหิ จ สรูปโตปิ ทสฺสิตานํ ตณฺหาวิชฺชานํ รูปธมฺมา, อรูปธมฺมา จ อธิฏฺฐานํฯ ยถากฺกมํ สมโถ จ วิปสฺสนา จ ปฏิปกฺโข, เตสํ ปน เจโตวิมุตฺติ, ปญฺญาวิมุตฺติ จ ผลํฯ ตตฺถ ตณฺหา สมุทยสจฺจํ, ตณฺหาวิชฺชา วา, ตทธิฏฺฐานภูตา รูปารูปธมฺมา ทุกฺขสจฺจํ, เตสมปฺปวตฺติ นิโรธสจฺจํ, นิโรธปชานนา สมถวิปสฺสนา มคฺคสจฺจนฺติ เอวํ, จตุสจฺจโยชนา เวทิตพฺพาฯ

ตณฺหาคฺคหเณน เจตฺถ มายาสาเฐยฺยมานาติมานมทปมาทปาปิจฺฉตาปาปมิตฺตตาอหิริกาโนตฺตปฺปาทิวเสน สพฺโพปิ อกุสลปกฺโข เนตพฺโพฯ ตถา อวิชฺชาคฺคหเณนปิ วิปรีตมนสิการโกธุปนาหมกฺขปฬาสอิสฺสามจฺฉริยสารมฺภ โทวจสฺสตา ภวทิฏฺฐิวิภวทิฏฺฐาทิวเสนฯ วุตฺตวิปริยาเยน ปน อมายาอสาเฐยฺยาทิวเสน, อวิปรีตมนสิการาทิวเสน จ สพฺโพปิ กุสลปกฺโข เนตพฺโพฯ ตถา สมถปกฺขิยานํ สทฺธินฺทฺริยาทีนํ, วิปสฺสนาปกฺขิยานญฺจ อนิจฺจสญฺญาทีนํ วเสนาติ อยํ ตณฺหาวิชฺชาหิ สํกิเลสปกฺขํ สุตฺตตฺถํ สมถวิปสฺสนาหิ จ โวทานปกฺขํ จตุสจฺจโยชนมุเขน นยนลกฺขณสฺส นนฺทิยาวฏฺฏนยสฺส ภูมิฯ วุตฺตญฺหิ ‘‘ตณฺหญฺจ อวิชฺชมฺปิ จ, สมเถน วิปสฺสนาย โย เนตี’’ติอาทิฯ