ทิฏฺฐินิสฺสยปฺปหานวณฺณนา

[196] ปชหนตฺถนฺติ อจฺจนฺตาย ปฏินิสฺสชฺชนตฺถํฯ ยสฺมา เตน ปชหเนน สพฺเพ ทิฏฺฐินิสฺสยา สมฺมเทว อติกฺกนฺตา โหนฺติ วีติกฺกนฺตา, ตสฺมา ‘‘สมติกฺกมายาติ ตสฺเสว เววจน’’นฺติ อโวจฯ น เกวลํ สติปฏฺฐานา กถิตมตฺตา, อถ โข เวเนยฺยสนฺตาเน ปติฏฺฐาปิตาติ ทสฺเสตุํ ‘‘เทสิตา’’ติ วตฺวา ‘‘ปญฺญตฺตา’’ติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘เทสิตาติ กถิตาฯ ปญฺญตฺตาติ ฐปิตา’’ติฯ อิทานิ สติปฏฺฐานเทสนาย ทิฏฺฐินิสฺสยานํ เอกนฺติกํ ปหานาวหภาวํ ทสฺเสตุํ ‘‘สติปฏฺฐานภาวนาย หี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ สติปฏฺฐานภาวนายาติ อิมินา เตสํ ภาวนาย เอว เนสํ ปหานํ, เทสนา ปน ตทุปนิสฺสยภาวโต ตถา วุตฺตาติ ทสฺเสติฯ เสสํ สพฺพํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

ปาสาทิกสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนาฯ

7. ลกฺขณสุตฺตวณฺณนา

ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขณวณฺณนา

[199] อภินีหาราทิคุณมหตฺเตน มหนฺโต ปุริโสติ มหาปุริโส, โส ลกฺขียติ เอเตหีติ มหาปุริสลกฺขณานิฯ ตํ มหาปุริสํ พฺยญฺชยนฺติ ปกาเสนฺตีติ มหาปุริสพฺยญฺชนานิฯ มหาปุริโส นิมียติ อนุมียติ เอเตหีติ มหาปุริสนิมิตฺตานิฯ เตนาห ‘‘อยํ…เป.… การณานี’’ติฯ

[200] ธาเรนฺตีติ ลกฺขณปาฐํ ธาเรนฺติ, เตน ลกฺขณานิ เต สรูปโต ชานนฺติ, น ปน สมุฏฺฐานโตติ ทสฺเสติฯ เตนาห ‘‘โน จ โข’’ติอาทิ, เตน อนญฺญสาธารณเมตํ, ยทิทํ มหาปุริสลกฺขณานํ การณวิภาวนนฺติ ทสฺเสติฯ กสฺมา อาหาติ ยถาวุตฺตสฺส สุตฺตสฺส สมุฏฺฐานการณํ ปุจฺฉติ, อาจริโย ‘‘อฏฺฐุปฺปตฺติยา อนุรูปตฺตา’’ติ วตฺวา ตเมวสฺส อฏฺฐุปฺปตฺติํ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ ‘‘สา ปนา’’ติอาทิมาหฯ สพฺพปาลิผุลฺโลติ สพฺพโส สมนฺตโต วิกสิตปุปฺโผฯ วิกสนเมว หิ ปุปฺผสฺส นิปฺผตฺติฯ ปาริจฺฉตฺตโก วิยาติ อนุสฺสวลทฺธมตฺตํ คเหตฺวา วทนฺติฯ อุปฺปชฺชตีติ ลพฺภติ, นิพฺพตฺตตีติ อตฺโถฯ

เยน กมฺเมนาติ เยน กุสลกมฺมุนาฯ ยํ นิพฺพตฺตนฺติ ยํ ยํ ลกฺขณํ นิพฺพตฺตํฯ ทสฺสนตฺถนฺติ ตสฺส ตสฺส กุสลกมฺมสฺส สรูปโต, กิจฺจโต, ปวตฺติอาการวิเสสโต, ปจฺจยโต, ผลวิเสสโต จ ทสฺสนตฺถํ, เอเตเนว ปฏิปาฏิยา อุทฺทิฏฺฐานํ ลกฺขณานํ อสมุทฺเทสการณวิภาวนาย การณํ ทีปิตํ โหติ สมานการณานํ ลกฺขณานํ เอกชฺฌํ การณทสฺสนวเสนสฺส ปวตฺตตฺตาฯ เอวมาหาติ ‘‘พาหิรกาปิ อิสโย ธาเรนฺตี’’ติอาทินา อิมินา อิมินา ปกาเรน อาหฯ