ยสฺมา ตํ นิปฺปริยายโต ทสเม เอว ลพฺภติ, อิตเรสุ ปริยายโต ตสฺมา ‘‘ลพฺภติ เอวา’’ติ สาสงฺกํ วทติฯ

สภาวโต วิชฺชมานาติ เยน พหุการาทิสภาเวน เทสิตา, เตน สภาเวน ปรมตฺถโต อุปลพฺภมานา ฯ ยาถาวาติ อวิปรีตาฯ ตถาสภาวาติ ตํสภาวาฯ น ตถา น โหนฺตีติ อวิตถตฺตา ตถาว โหนฺติฯ ตโต เอว วุตฺตปฺปการโต อญฺญถา น โหนฺตีติ ปญฺจหิปิ ปเทหิ เตสํ ธมฺมานํ ยถาภูตเมว วทติฯ สมฺมาติ ญาเยนฯ ยํ ปน ญาตํ, ตํ เหตุยุตฺตํ การณยุตฺตเมว โหตีติ อาห ‘‘เหตุนา การเณนา’’ติฯ โอกปฺปนํ ชเนสีติ ชินวจนภาเวน อภิปฺปสาทํ อุปฺปาเทสิฯ

เอกธมฺมวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทฺเวธมฺมวณฺณนา

[352] (ก) ‘‘สพฺพตฺถา’’ ติ อิทํ ‘‘สีลปูรณาทีสู’’ติ เอเตน สทฺธิํ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ ‘‘สีลปูรณาทีสุ สพฺพตฺถ อปฺปมาโท วิย อุปการกา’’ติ เอเตน สติสมฺปชญฺญานมฺปิ อปฺปมาทสฺส วิย สพฺพตฺถ อุปการกตา ปกาสิตา โหติ อตฺถโต นาติวิลกฺขณตฺตา ตโต เตสํฯ สติอวิปฺปวาโส หิ อปฺปมาโท, โส จ อตฺถโต สพฺพตฺถ อวิชหิตา สติ เอว, สา จ โข ญาณสมฺปยุตฺตา เอว ทฏฺฐพฺพา, อิตราย ตถารูปสมตฺถตาภาวโตฯ

(ข) เตสํ ปญฺจสตมตฺตานํ ภิกฺขูนํ ปุพฺพภาคปฏิปตฺติวเสน เทสิตตฺตา ปุพฺพภาคา กถิตาฯ

(ฉ) อโยนิโสมนสิกาโร สํกิเลสสฺส มูลการณภาเวน ปวตฺโต เหตุ, ปริพฺรูหนภาเวน ปวตฺโต ปจฺจโยฯ โยนิโสมนสิกาเรปิ เอเสว นโยฯ ยถา จ สตฺตานํ สํกิเลสาย, วิสุทฺธิยา จ ปจฺจยภูตา อโยนิโสมนสิกาโร, โยนิโสมนสิกาโรติ ‘‘อิเม ทฺเว ธมฺมา ทุปฺปฏิวิชฺฌา’’ติ เอตฺถ นีหริตฺวา วุตฺตา, เอวํ อิเมหิ ธมฺมา นีหริตฺวา วตฺตพฺพาติ ทสฺเสนฺโต ‘‘ตถา’’ติอาทิมาหฯ