กสิณุคฺฆาฏิมากาเส ปวตฺตวิญฺญาณํ ผรณอปฺปมาณวเสน ‘‘วิญฺญาณกสิณ’’นฺติ วุตฺตํฯ ตถา หิ ตํ ‘‘วิญฺญาณญฺจ’’นฺติ วุจฺจติฯ กสิณวเสนาติ ยถาอุคฺฆาฏิตกสิณวเสนฯ กสิณุคฺฆาฏิมากาเส อุทฺธํอโธติริยตา เวทิตพฺพาฯ ยตฺตกญฺหิ ฐานํ กสิณํ ปสาริตํ, ตตฺตกํ อากาสภาวนาวเสน อากาโส โหตีติ; เอวํ ยตฺตกํ ฐานํ อากาสํ หุตฺวา อุปฏฺฐิตํ, ตตฺตกํ สกลเมว ผริตฺวา วิญฺญาณสฺส ปวตฺตนโต อาคมนวเสน วิญฺญาณกสิเณปิ อุทฺธํอโธติริยตา วุตฺตาติ อาห ‘‘กสิณุคฺฆาฏิํ อากาสวเสน ตตฺถ ปวตฺตวิญฺญาเณ อุทฺธํอโธติริยตา เวทิตพฺพา’’ติฯ

อกุสลกมฺมปถทสกวณฺณนา

[347] ปถภูตตฺตาติ เตสํ ปวตฺตนุปายตฺตา มคฺคภูตตฺตาฯ เมถุนสมาจาเรสูติ สทารสนฺโตสปรทารคมนวเสน ทุวิเธสุ เมถุนสมาจาเรสุฯ เตปิ หิ กาเมตพฺพโต กามา นามฯ เมถุนวตฺถูสูติ เมถุนสฺส วตฺถูสุ เตสุ สตฺเตสุฯ มิจฺฉาจาโรติ คารยฺหาจาโรฯ คารยฺหตา จสฺส เอกนฺตนิหีนตาย เอวาติ อาห ‘‘เอกนฺตนินฺทิโต ลามกาจาโร’’ติฯ อสทฺธมฺมาธิปฺปาเยนาติ อสทฺธมฺมเสวนาธิปฺปาเยนฯ

สโคตฺเตหิ รกฺขิตา โคตฺตรกฺขิตาฯ สหธมฺมิเกหิ รกฺขิตา ธมฺมรกฺขิตาฯ สสฺสามิกา สารกฺขาฯ ยสฺสา คมเน รญฺญา ทณฺโฑ ฐปิโต, สา สปริทณฺฑาฯ ภริยาภาวตฺถํ ธเนน กีตา ธนกฺกีตาฯ ฉนฺเทน วสนฺตี ฉนฺทวาสินีฯ โภคตฺถํ วสนฺตี โภควาสินีฯ ปฏตฺถํ วสนฺตี ปฏวาสินีฯ อุทกปตฺตํ อามสิตฺวา คหิตา โอทปตฺตกินีฯ จุมฺพฏํ อปเนตฺวา คหิตา โอภตจุมฺพฏาฯ กรมรานีตา ธชาหฏาฯ ตงฺขณิกา มุหุตฺติกาฯ อภิภวิตฺวา วีติกฺกเม มิจฺฉาจาโร มหาสาวชฺโช, น ตถา ทฺวินฺนํ สมานจฺฉนฺทตายฯ ‘‘อภิภวิตฺวา วีติกฺกมเน สติปิ มคฺเคนมคฺคปฏิปตฺติอธิวาสเน ปุริมุปฺปนฺนเสวนาภิสนฺธิปโยคาภาวโต มิจฺฉาจาโร น โหติ อภิภุยฺยมานสฺสา’’ติ วทนฺติฯ เสวนจิตฺเต สติ ปโยคาภาโว อปฺปมาณํ เยภุยฺเยน อิตฺถิยา เสวนปโยคสฺส อภาวโตฯ ตสฺมิํ อสติ ปุเรตรํ เสวนจิตฺตสฺส อุปฏฺฐาปเนปิ ตสฺสา มิจฺฉาจาโร น สิยา, ตถา ปุริสสฺสปิ เสวนปโยคาภาเวติฯ