อยํ นาม อหํ อสฺมีติ รูปลกฺขโณ, เวทนาทีสุ วา อญฺญตรลกฺขโณ อยํ นาม อตฺตา อหํ อสฺมิฯ ‘‘อสฺมี’’ติ มาโน สมุคฺฆาฏียติ เอเตนาติ อสฺมิมานสมุคฺฆาโต, อรหตฺตมคฺโคฯ ปุน อสฺมิมาโน นตฺถีติ ตสฺส อนุปฺปตฺติธมฺมตาปาทนํ กิตฺเตนฺโต สมุคฺฆาตตฺตเมว วิภาเวติฯ

อนุตฺตริยาทิฉกฺกวณฺณนา

[327] นตฺถิ เอเตสํ อุตฺตรานิ วิสิฏฺฐานีติ อนุตฺตรานิ, อนุตฺตรานิ เอว อนุตฺตริยานิ ยถา อนนฺตเมว อานนฺตริยนฺติ อาห ‘‘อนุตฺตริยานีติ อนุตฺตรานี’’ติฯ ทสฺสนานุตฺตริยํ นาม อนุตฺตรผลวิเสสาวหตฺตาฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ สตฺตวิธอริยธนลาโภติ สตฺตวิธสทฺธาทิโลกุตฺตรธนลาโภฯ สิกฺขตฺตยปูรณนฺติ อธิสีลสิกฺขาทีนํ ติสฺสนฺนํ สิกฺขานํ ปริปูรณํฯ ตตฺถ ปริปูรณํ นิปฺปริยายโต อเสกฺขานํ วเสน เวทิตพฺพํฯ กลฺยาณปุถุชฺชนโต ปฏฺฐาย หิ สตฺต เสกฺขา ติสฺโส สิกฺขา ปูเรนฺติ นาม, อรหา ปน ปริปุณฺณสิกฺโขติฯ อิติ อิมานิ อนุตฺตริยานิ โลกิยโลกุตฺตรานิ กถิตานิฯ

อนุสฺสติโย เอว ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกาทิหิตสุขานํ การณภาวโต ฐานานีติ อนุสฺสติฏฺฐานานิฯ เอวํ อนุสฺสรโตติ ยถา พุทฺธานุสฺสติ วิเสสาธิคมสฺส ฐานํ โหติ, เอวํ ‘‘อิติปิ โส ภควา’’ติอาทินา (ที. นิ. 1.157, 255) พุทฺธคุเณ อนุสฺสรนฺตสฺสฯ อุปจารกมฺมฏฺฐานนฺติ ปจฺจกฺขโต อุปจารชฺฌานาวหํ กมฺมฏฺฐานํ, ปรมฺปราย ปน ยาว อรหตฺตา โลกิยโลกุตฺตรวิเสสาวหํฯ