กามํ เนสํ พหิพนฺธนมฺปิ อสมุจฺฉินฺนํ, อนฺโตพนฺธนสฺส ปน ถูลตาย เอวํ วุตฺตํ ฯ เตนาห ‘‘เตสญฺหิ กามภเว พนฺธน’’นฺติฯ อิมินา นเยน เสสทฺวเยปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อสมุจฺฉินฺเนสุ จ โอรมฺภาคิยสํโยชนิเยสุ ลทฺธปฺปจฺจเยสุ อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนานิ อคณนูปคานิ โหนฺตีติฯ อริยานํเยว วเสเนตฺถ จตุกฺกสฺส อุทฺธฏตฺตา ลพฺภมานาปิ ปุถุชฺชนา น อุทฺธฏาฯ

สิกฺขาโกฏฺฐาโสติ สิกฺขิตพฺพภาโคฯ ปชฺชติ สิกฺขา เอเตนาติ สิกฺขาปทํ, สิกฺขาย อธิคมุปาโยติฯ อาคตาเยว, ตสฺมา ตตฺถ อาคตนเยเนว เวทิตพฺพาติ อธิปฺปาโยฯ

อภพฺพฏฺฐานาทิปญฺจกวณฺณนา

[316] เทสนาสีสเมวาติ เทสนาปเทโส เอว, ตสฺมา โสตาปนฺนาทโยปิ อภพฺพาฯ ยทิ เอวํ กสฺมา ตถา เทสนาติ อาห ‘‘ปุถุชฺชนขีณาสวาน’’นฺติอาทิฯ

ญาติพฺยสเน เยสํ ญาตีนํ วินาโส, เตสํ หิตสุขํ วิทฺธํเสติ, ตสฺมา พฺยสตีติ พฺยสนํฯ โภคพฺยสเนปิ เอเสว นโยฯ โรคพฺยสนาทีสุ ปน ‘‘ยสฺส โรโค’’ติอาทินา โยเชตพฺพํฯ เนว อกุสลานิ อสํกิลิฏฺฐสภาวตฺตาฯ น ติลกฺขณาหตานิ อภาวธมฺมตฺตาฯ อิตรํ ปน วุตฺตวิปริยายโต อกุสลํ, ติลกฺขณาหตญฺจฯ

คุเณหิ สมิทฺธภาวา สมฺปทาฯ

วตฺถุสนฺทสฺสนาติ ยสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ตสฺส อาปตฺติ, ตสฺส สรูปโต ทสฺสนาฯ อาปตฺติสนฺทสฺสนาติ ยํ อาปตฺติํ โส อาปนฺโน, ตสฺสา ทสฺสนาฯ สํวาสปฏิกฺเขโปติ อุโปสถปวารณาทิสํวาสสฺส ปฏิกฺขิปนํ อกรณํฯ สามีจิปฏิกฺเขโป อภิวาทนาทิสามีจิกิริยาย อกรณํฯ โจทยมาเนนาติ โจเทนฺเตนฯ จุทิตกสฺส กาโลติ จุทิตกสฺส ปุคฺคลสฺส โจเทตพฺพกาโลฯ ปุคฺคลนฺติ โจเทตพฺพํ ปุคฺคลํฯ อุปปริกฺขิตฺวาติ ‘‘อยํ จุทิตกลกฺขเณ ติฏฺฐติ, น ติฏฺฐตี’’ติ วีมํสิตฺวาฯ อยสํ อาโรเปติ ‘‘อิเม มํ อภูเตน อพฺภาจิกฺขนฺตา อนยพฺยสนํ อาปาเทนฺตี’’ติ ภิกฺขูนํ อยสํ อุปฺปาเทติฯ