อตฺตนฺตปาทิจตุกฺกวณฺณนา

[314] เตสุ อเจลโกติ นิทสฺสนมตฺตํ ฉนฺนปริพฺพาชกานมฺปิ อตฺตกิลมถํ อนุยุตฺตานํ ลพฺภนโตฯ

น สีลาทิสมฺปนฺโนติ สีลาทีหิ คุเณหิ อปริปุณฺโณฯ

ตโมติ อปฺปกาสภาเวน ตโมภูโตฯ เตนาห ‘‘อนฺธการภูโต’’ติ, อนฺธการํ วิย ภูโต ชาโต อปฺปกาสภาเวน, อนฺธการตฺตํ วา ปตฺโตติ อตฺโถฯ ตมเมวาติ วุตฺตลกฺขณํ ตมเมวฯ ปรํ ปรโต อยนํ คติ นิฏฺฐาติ อตฺโถฯ ‘‘นีเจ…เป.… นิพฺพตฺติตฺวา’’ติ เอเตน ตสฺส ตมภาวํ ทสฺเสติ, ‘‘ตีณิ ทุจฺจริตานิ ปริปูเรตี’’ติ เอเตน ตมปรายนภาวํ อปฺปกาสภาวาปตฺติโตฯ ตถาวิโธ หุตฺวาติ นีเจ…เป.… นิพฺพตฺเตตฺวาฯ ‘‘ตีณิ สุจริตานิ ปริปูเรตี’’ติ เอเตน ตสฺส โชติปรายนภาวํ ทสฺเสติ ปกาสภาวาปตฺติโตฯ อิตรทฺวเย วุตฺตนยานุสาเรน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

ม-กาโร ปทสนฺธิมตฺตํ ‘‘อญฺญมญฺญ’’นฺติอาทีสุ (สุ. นิ. 605) วิยฯ จตูหิ วาเตหีติ จตูหิ ทิสาหิ อุฏฺฐิตวาเตหิฯ ปรปฺปวาเทหีติ ปเรสํ ทิฏฺฐิคติกานํ วาเทหิฯ ‘‘อกมฺปิโย’’ติ วตฺวา ตตฺถ การณมาห ‘‘อจลสทฺธายา’’ติ, มคฺเคนาคตสทฺธายฯ ปตนุภูตตฺตาติ เอตฺถ ทฺวีหิ การเณหิ ปตนุภาโว เวทิตพฺโพ อธิจฺจุปฺปตฺติยา, ปริยุฏฺฐานมนฺทตาย จฯ สกทาคามิสฺส หิ วฏฺฏานุสาริมหาชนสฺส วิย กิเลสา อภิณฺหํ น อุปฺปชฺชนฺติ, กทาจิ กรหจิ อุปฺปชฺชนฺติฯ อุปฺปชฺชมานา จ วฏฺฏานุสาริมหาชนสฺส วิย มทฺทนฺตา อภิภวนฺตา น อุปฺปชฺชนฺติ, ทฺวีหิ ปน มคฺเคหิ ปหีนตฺตา มนฺทา มนฺทา ตนุกาการา อุปฺปชฺชนฺติฯ อิติ กิเลสานํ ปตนุภาเวน คุณโสภาย คุณโสรจฺเจน สกทาคามี สมณปทุโม นามฯ ราคโทสานํ อภาวาติ คุณวิกาสวิพนฺธานํ สพฺพโส ราคโทสานํ อภาเวนฯ ขิปฺปเมว ปุปฺผิสฺสตีติ อคฺคมคฺควิกสเนน นจิรสฺเสว อนวเสสคุณโสภาปาริปูริยา ปุปฺผิสฺสติฯ ตสฺมา อนาคามี สมณปุณฺฑรีโก นามฯ ‘‘ปุณฺฑรีก’’นฺติ หิ รตฺตกมลํ วุจฺจติฯ ตํ กิร ลหุํ ปุปฺผิสฺสติฯ ‘ปทุม’นฺติ เสตกมลํ, ตํ จิเรน ปุปฺผิสฺสตี’’ติ วทนฺติฯ