เมนู

นิคฺโรธสฺสปชฺฌายนวณฺณนา

[75] อสฺสาติ สนฺธานสฺส คหปติสฺสฯ กกฺขฬนฺติ ผรุสํฯ ทุราสทวจนนฺติ อวตฺตพฺพวจนํฯ ยสฺมา ผรุสวจนํ ยํ อุทฺทิสฺส ปยุตฺตํ, ตสฺมิํ ขมาปิเต ขมาปกสฺส ปฏิปากติกํ โหติ, ตสฺมา ‘‘อยํ มยี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

[76] โพธตฺถาย ธมฺมํ เทเสติ, น อตฺตโน พุทฺธภาวโฆสนตฺถายฯ วาทตฺถายาติ ปรวาทภญฺชนวาทตฺถายฯ ราคาทิสมนตฺถาย ธมฺมํ เทเสติ, น อนฺเตวาสิกมฺยตายฯ โอฆนิตฺถรณตฺถายาติ จตุโรฆนิตฺถรณตฺถาย ธมฺมํ เทเสติ สพฺพโส โอรปาราติณฺณมาวหตฺตา เทสนายฯ สพฺพกิเลสปรินิพฺพานตฺถาย ธมฺมํ เทเสติ กิเลสานํ เลเสนปิ เทสนาย อปรามฏฺฐภาวโตฯ

พฺรหฺมจริยปริโยสานาทิวณฺณนา

[77] อิทํ สพฺพมฺปีติ สตฺตวสฺสโต ปฏฺฐาย ยาว ‘‘สตฺตาห’’นฺติ ปทํ, อิทํ สพฺพมฺปิ วจนํฯ อสโฐ ปน อมายาวี อุชุชาติโก ติกฺขปญฺโญ อุคฺฆฏิตญฺญูติ อธิปฺปาโยฯ โส หิ ตํมุหุตฺเตเนว อรหตฺตํ ปตฺตุํ สกฺขิสฺสตีติฯ วงฺกวงฺโกติ กายวงฺกาทีหิปิ วงฺเกหิ วงฺโก ชิมฺโห กุฏิโลฯ ‘‘สฐํ ปนาหํ อนุสาสิตุํ น สกฺโกมี’’ติ น อิทํ ภควา กิลาสุภาเวเนว วทติ, อถ โข ตสฺส อภาชนภาเวเนวฯ

[78] ปกติยา อาจริโยติ โย เอว ตุมฺหากํ อิโต ปุพฺเพ ปกติยา อาจริโย อโหสิ, โส เอว อิทานิปิ ปุพฺพาจิณฺณวเสน อาจริโย โหตุ, น มยํ ตุมฺเห อนฺเตวาสิเก กาตุกามาติ อธิปฺปาโยฯ มยํ ตุมฺหากํ อุทฺเทเสน อตฺถิกา, ธมฺมตนฺติ เมว ปน ตุมฺเห ญาเปตุกามมฺหาติ อธิปฺปาโยฯ อาชีวโตติ ชีวิกาย วุตฺติโตฯ อกุสลาติ โกฏฺฐาสํ ปตฺตาติ อกุสลาติ ตํ ตํ โกฏฺฐาสตํเยว อุปคตาฯ กิเลสทรถสมฺปยุตฺตาติ กิเลสทรถสหิตา ตํสมฺพนฺธนโต ฯ ชาติชรามรณานํ หิตาติ ชาติชรามรณิยาฯ สํกิเลโส เอตฺถ อตฺถิ, สํกิเลเส วา นิยุตฺตาติ สํกิเลสิกาฯ โวทานํ วุจฺจติ วิสุทฺธิ, ตสฺส ปจฺจยภูตตฺตา โวทานิยาฯ ตถาภูตา เจเต โวทาเปนฺตีติ อาห ‘‘สตฺเต โวทาเปนฺตี’’ติฯ