สุหทมิตฺตวณฺณนา

[260] สุนฺทรหทยาติ เปมสฺส อตฺถิวเสน ภทฺทจิตฺตาฯ

[261] ปมตฺตํ รกฺขตีติ เอตฺถ ปมาทวเสน กิญฺจิ อยุตฺเต กเต ตาทิเส กาเล รกฺขณํ ‘‘ภีตสฺส สรณํ โหตี’’ติ อิมินาว ตํ คหิตนฺติ ตโต อญฺญเมว ปมตฺตสฺส รกฺขณวิธิํ ทสฺเสตุํ ‘‘มชฺชํ ปิวิตฺวา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เคเห อารกฺขํ อสํวิหิตสฺส พหิคมนมฺปิ ปมาทปกฺขิกเมวาติ ‘‘สหาโย พหิคโต วา โหตี’’ติ วุตฺตํฯ ภยํ หรนฺโตติ ภยํ ปฏิพาหนฺโตฯ โภคเหตุตาย ผลูปจาเรน ธนํ ‘‘โภค’’นฺติ วทติฯ กิจฺจกรณีเยติ ขุทฺทเก, มหนฺเต จ กาตพฺเพ อุปฺปนฺเนฯ

[262] นิคูหิตุํ ยุตฺตกถนฺติ นิคูหิตุํ ฉาเทตุํ ยุตฺตกถํ, นิคูหิตุํ วา ยุตฺตา กถา เอตสฺสาติ นิคูหิตุํ ยุตฺตกถํ, อตฺตโน กมฺมํฯ รกฺขตีติ อนาวิกโรนฺโต ฉาเทติฯ ชีวิตมฺปีติ ปิ-สทฺเทน กิมงฺคํ ปน อญฺญํ ปริคฺคหิตวตฺถุนฺติ ทสฺเสติฯ

[263] ปสฺสนฺเตสุ ปสฺสนฺเตสูติ อาเมฑิตวจเนน นิวาริยมานสฺส ปาปสฺส ปุนปฺปุนํ กรณํ ทีเปติฯ ปุนปฺปุนํ กโรนฺโต หิ ปาปโต วิเสเสน นิวาเรตพฺโพ โหติฯ สรเณสูติ สรเณสุ วตฺตสฺสุ อภินฺนานิ กตฺวา ปฏิปชฺช, สรเณสุ วา อุปาสกภาเวน วตฺตสฺสุฯ นิปุณนฺติ สณฺหํฯ การณนฺติ กมฺมสฺสกตาทิเภทยุตฺตํฯ อิทํ กมฺมนฺติ อิมํ ทานาทิเภทํ กุสลกมฺมํฯ ‘‘กมฺม’’นฺติ สาธารณโต วุตฺตสฺสาปิ ตสฺส ‘‘สคฺเค นิพฺพตฺตนฺตี’’ติ ปทนฺตรสนฺนิธาเนน สทฺธาหิโรตฺตปฺปาโลภาทิคุณธมฺมสมงฺคิตา วิย กุสลภาโว โชติโต โหติฯ สทฺธาทโย หิ ธมฺมา สคฺคคามิมคฺโคฯ ยถาห –

‘‘สทฺธา หิริยํ กุสลญฺจ ทานํ,

ธมฺมา เอเต สปฺปุริสานุยาตา;

เอตญฺหิ มคฺคํ ทิวิยํ วทนฺติ,

เอเตน หิ คจฺฉติ เทวโลก’’นฺติฯ (อ. นิ. 8.32);