8. สิงฺคาลสุตฺตวณฺณนา

นิทานวณฺณนา

[242] ปากาเรน ปริกฺขิตฺตนฺติ ปทํ อาเนตฺวา สมฺพนฺโธฯ โคปุรฏฺฏาลกยุตฺตนฺติ ทฺวารปาสาเทน เจว ตตฺถ ตตฺถ ปาการมตฺถเก ปติฏฺฐาปิตอฏฺฏาลเกหิ จ ยุตฺตํฯ เวฬูหิ ปริกฺขิตฺตตฺตา, อพฺภนฺตเร ปุปฺผูปคผลูปครุกฺขสญฺฉนฺนตฺตา จ นีโลภาสํฯ ฉายูทกสมฺปตฺติยา, ภูมิภาคสมฺปตฺติยา จ มโนรมํฯ

กาฬกเวเสนาติ กลนฺทกรูเปนฯ นิวาปนฺติ โภชนํฯ ตนฺติ อุยฺยานํฯ

‘‘โข ปนา’’ติ วจนาลงฺการมตฺตเมตนฺติ เตน สมเยนาติ อตฺถวจนํ ยุตฺตํฯ คหปติ มหาสาโลติ คหปติภูโต มหาสาโร, ร-การสฺส ล-การํ กตฺวา อยํ นิทฺเทโสฯ วิภวสมฺปตฺติยา มหาสารปฺปตฺโต กุฏุมฺพิโกฯ ‘‘ปุตฺโต ปนสฺส อสฺสทฺโธ’’ติอาทิ อฏฺฐุปฺปตฺติโก ยํ สุตฺตนิกฺเขโปติ ตํ อฏฺฐุปฺปตฺติํ ทสฺเสตุํ อารทฺธํฯ กมฺมผลสทฺธาย อภาเวน อสฺสทฺโธฯ รตนตฺตเย ปสาทาภาเวน อปฺปสนฺโนฯ เอวมาหาติ เอวํ อิทานิ วุจฺจมานากาเรน วทติฯ

ยาวชีวํ อนุสฺสรณียา โหติ หิเตสิตาย วุตฺตา ปจฺฉิมา วาจาติ อธิปฺปาเยนฯ ปุถุทิสาติ วิสุํ วิสุํ ทิสา, ตา ปน อเนกาติ อาห ‘‘พหุทิสา’’ติฯ

[243] ‘‘น ตาว ปวิฏฺโฐ’’ติอาทีสุ วตฺตพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตเมวฯ น อิทาเนวาติ น อิมาย เอว เวลายฯ กิํ จรหีติ อาห ‘‘ปจฺจูสสมเยปี’’ติอาทิฯ คิหิวินยนฺติ คิหีนํ คหฏฺฐานํ วินยตนฺติภูตํ ‘‘คิหินา เอวํ วตฺติตพฺพ’’นฺติ คหฏฺฐาจารสฺส คหฏฺฐวตฺตสฺส อนวเสสโต อิมสฺมิํ สุตฺเต สวิเสสํ กตฺวา วุตฺตตฺตาฯ ตเถวาติ ยถา พุทฺธจกฺขุนา ทิฏฺฐํ, ตเถว ปสฺสิฯ นมสฺสติ วตฺตวเสน กตฺตพฺพนฺติ คเหตฺวา ฐิตตฺตาฯ