อุสฺสาเทนฺโตติ ปญฺญาย อุกฺกํเสนฺโต, อุคฺคณฺหนฺโตติ อตฺโถฯ อปสาเทนฺโตติ นิพฺภจฺฉนฺโต, นิคฺคณฺหนฺโตติ อตฺโถฯ

อุสฺสาทนาวณฺณนา

เตนาติ มหาปญฺญาภาเวนฯ ตตฺถาติ เถรสฺส สติปิ อุตฺตานภาเว, ปฏิจฺจสมุปฺปาทสฺสอญฺเญสํ คมฺภีรภาเวฯ สุโภชนรสปุฏฺฐสฺสาติ สุนฺทเรน โภชนรเสน โปสิตสฺสฯ กตโยคสฺสาติ นิพทฺธปโยเคน กตปริจยสฺสฯ มลฺลปาสาณนฺติ มลฺเลหิ มหพฺพเลเหว อุกฺขิปิตพฺพปาสาณํฯ กุหิํ อิมสฺส ภาริยฏฺฐานนฺติ กสฺมิํ ปสฺเส อิมสฺส ปาสาณสฺส ครุตรปฺปเทโสติ ตสฺส สลฺลหุกภาวํ ทีเปนฺโต วทติฯ

ติมิรปิงฺคเลเนว ทีเปนฺติ ตสฺส มหาวิปฺผารภาวโตฯ เตนาห ‘‘ตสฺส กิรา’’ติอาทิฯ ปกฺกุถตีติ ปกฺกุถนฺตํ วิย ปริวตฺตติ ปริโต วิวตฺตติฯ ลกฺขณวจนญฺเหตํฯ ปิฏฺฐิยํ สกลินปทกาปิฏฺฐํฯ กายูปปนฺนสฺสาติ มหตา กาเยน อุเปตสฺส, มหากายสฺสาติ อตฺโถฯ

ปิญฺฉวฏฺฏีติ ปิญฺฉกลาโปฯ สุปณฺณวาตนฺติ นาคคฺคหณาทีสุ ปกฺขปปฺโผฏนวเสน อุปฺปชฺชนกวาตํฯ

ปุพฺพูปนิสฺสยสมฺปตฺติกถาวณฺณนา

‘‘ปุพฺพูปนิสฺสยสมฺปตฺติยา’’ติอาทินา อุทฺทิฏฺฐการณานิ วิตฺถารโต วิวริตุํ ‘‘อิโต กิรา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ อิโตติ อิโต กปฺปโต ฯ สตสหสฺสิเมติ สตสหสฺสเมฯ หํสาวตี นาม นครํ อโหสิ ชาตนครํฯ ธุรปตฺตานีติ พาหิรปตฺตานิ, ยานิ ทีฆตมานิฯ

กนิฏฺฐภาตาติ เวมาติกภาตา กนิฏฺโฐ ยถา อมฺหากํ ภควโต นนฺทตฺเถโรฯ พุทฺธานญฺหิ สโหทรา ภาตโร นาม น โหนฺติฯ กถํ เชฏฺฐา ตาว น อุปฺปชฺชนฺติ, กนิฏฺฐานํ ปน อสมฺภโว เอวฯ โภคนฺติ วิภวํฯ อุปสนฺโตติ โจรชนิตสงฺโขภวูปสเมน อุปสนฺโต ชนปโทฯ

ทฺเว สาฏเก นิวาเสตฺวาติ สาฏกทฺวยเมว อตฺตโน กายปริหาริกํ กตฺวา อิตรํ สพฺพสมฺภารํ อตฺตโต โมเจตฺวาฯ

ปตฺตคฺคหณตฺถนฺติ อนฺโตปกฺขิตฺตอุณฺหโภชนตฺตา อปราปรํ หตฺเถ ปริวตฺเตนฺตสฺส ปตฺตคฺคหณตฺถํฯ อุตฺตริสาฏกนฺติ อตฺตโน อุตฺตริสาฏกํฯ