เมนู

‘‘อปรูปฆาติตายา’’ติ อิทํ สีลวนฺตตาย การณวจนํ คุณาติเรกนฺติ คุณาติริตฺตํ, สีลาทิโลกุตฺตรคุเณหิ วิสิฏฺฐนฺติ อตฺโถฯ วิปุลาติ สทฺธาสมฺปทาทิวเสน อุฬาราฯ

อุตฺตรมาณววตฺถุวณฺณนา

[439] อถ โข เตหิ สกุณฺฑเกหิ ตณฺฑุเลหิ สิทฺธํภตฺตํ อุตฺตณฺฑุลเมว โหตีติ อาห ‘‘อุตฺตณฺฑุลภตฺต’’นฺติฯ พิลงฺคํ วุจฺจติ อารนาลํ พิลงฺคโต นิพฺพตฺตนโต, ตเทว กญฺชิยโต ชาตนฺติ กญฺชิยํ, ตํ ทุติยํ เอตสฺสาติ พิลงฺคทุติยํ, ตํ ‘‘กญฺชิกทุติย’’นฺติ จ วุตฺตํฯ โธรกานีติ โธวิยานิฯ ยสฺมา ถูลตรานิปิ ‘‘ถูลานี’’ติ วตฺตพฺพตํ อรหนฺติ, ตสฺมา ‘‘ถูลานิ จา’’ติ วุตฺตํฯ คุฬทสานีติ สุตฺตานํ ถูลตาย, กญฺชิกสฺส พหลตาย จ ปิณฺฑิตทสานิฯ เตนาห ‘‘ปุญฺชปุญฺช…เป.… ทสานี’’ติฯ อนุทฺทิสตีติ อนุ อนุ กเถติฯ

[440] อสกฺกจฺจนฺติ น สกฺกจฺจํ อนาทรการํ, ตํ ปน กมฺมผลสทฺธาย อภาเวน โหตีติ อาห ‘‘สทฺธาวิรหิต’’นฺติฯ อจิตฺตีกตนฺติ จิตฺตีการปจฺจุปฏฺฐาปนวเสน น จิตฺตีกตํฯ เตนาห ‘‘จิตฺตีการวิรหิต’’นฺติอาทิฯ จิตฺตีการรหิตํ วา อจิตฺตีกตํ, ยถา กตํ ปเรสํ วิมฺหยาวหํ โหติ, ตถา อกตํฯ จิตฺตสฺส อุฬารปณีตภาโว ปน อสกฺกจฺจทาเนเนว พาธิโตฯ อปวิทฺธนฺติ ฉฑฺฑนียธมฺมํ วิย อปวิทฺธํ กตฺวา, เอเตน ตสฺมิํ ทาเน คารวากรณํ วทติฯ เสรีสกํ นามาติ ‘‘เสรีสก’’นฺติ เอวํ นามกํฯ ตุจฺฉนฺติ ปริชนปริจฺเฉทวิรหโต ริตฺตํฯ

ปายาสิเทวปุตฺตวณฺณนา

[441] ตสฺสานุภาเวนาติ ตสฺส ทานสฺส อานุภาเวนฯ สิรีสรุกฺโขติ ปภสฺสรขนฺธวิฏปสาขาปลาสสมฺปนฺโน มนุญฺญทสฺสโน ทิพฺโพ สิรีสรุกฺโขฯ อฏฺฐาสีติ ผลสฺส กมฺมสริกฺขตํ ทสฺเสนฺโต วิมานทฺวาเร นิพฺพตฺติตฺวา อฏฺฐาสิฯ ปุพฺพาจิณฺณวเสนาติ ปุริมชาติยํ ตตฺถ นิวาสปริจยนวเสนฯ น เกวลํ ปุพฺพาจิณฺณวเสเนว, อถ โข อุตุสุขุมวเสน ปีติ ทสฺเสนฺโต ‘‘ตตฺถ กิรสฺส อุตุสุขํ โหตี’’ติ อาหฯ

โสติ อุตฺตโร มาณโวฯ ยทิ อสกฺกจฺจํ ทานํ ทตฺวา ปายาสิ ตตฺถ นิพฺพตฺโต, ปายาสิสฺส ปริจาริกา สกฺกจฺจํ ทานํ ทตฺวา กถํ ตตฺถ นิพฺพตฺตาติ อาห ‘‘ปายาสิสฺส ปนา’’ติฯ นิกนฺติวเสนาติ ปายาสิมฺหิ สาเปกฺขาวเสน, ปุพฺเพปิ วา ตตฺถ นิวุตฺถปุพฺพตายฯ ทิสาจาริกวิมานนฺติ อากาสฏฺฐํ หุตฺวา ทิสาสุ วิจรณกวิมานํ, น รุกฺขปพฺพตสิขราทิสมฺพนฺธํฯ วฏฺฏนิอฏวิยนฺติ วิมานวีถิยนฺติฯ

ปายาสิราชญฺญสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนาฯ

นิฏฺฐิตา จ มหาวคฺคฏฺฐกถาย ลีนตฺถปฺปกาสนาฯ

มหาวคฺคฏีกา นิฏฺฐิตาฯ