เมนู

คพฺภินีอุปมาวณฺณนา

[420] ปุญฺญกมฺมโต เอติ อุปฺปชฺชตีติ อโย, สุขํฯ ตปฺปฏิปกฺขโต อนโย, ทุกฺขํ อปกฺกนฺติ น สิทฺธํ น นิฏฺฐานปฺปตฺตํฯ น ปริปาเจนฺติ น นิฏฺฐานํ ปาเปนฺติฯ น อุปจฺฉินฺทนฺติ อตฺตวินิปาตสฺส สาวชฺชภาวโตฯ อาคเมนฺตีติ อุทิกฺขนฺติฯ นิพฺพิสนฺติ ยสฺส ปน ตํ กมฺมผลํ นิพฺพิสนฺโต นิยุญฺชนฺโต, นิพฺพิสนฺติ วา นิพฺเพสํ เวตนํ ปฏิกงฺขนฺโต ภตปุริโส ยถาฯ

[421] อุพฺภินฺทิตฺวาติ อุปสคฺเคน ปทวฑฺฒนมตฺตนฺติ อาห ‘‘ภินฺทิตฺวา’’ติฯ

สุปินกอุปมาวณฺณนา

[422] ‘‘นิกฺขมนฺตํ วา ปวิสนฺตํ วา ชีว’’นฺติ อิทํ ตสฺส อชฺฌาสยวเสน วุตฺตํฯ โส หิ ‘‘สตฺตานํ สุปินทสฺสนกาเล อตฺตภาวโต ชีโว พหิ นิกฺขมิตฺวา ตํตํอารามรามเณยฺยกทสฺสนาทิวเสน อิโต จิโต จ ปริพฺภมิตฺวา ปุนเทว อตฺตภาวํ อนุปวิสตี’’ติ เอวํ ปวตฺตมิจฺฉาคาหวิปลฺลตฺตจิตฺโตฯ อถสฺส เถโร ขุทฺทกาย อาณิยา วิปุลํ อาณิํ นีหรนฺโต วิย ชีวสมญฺญามุเขน อุจฺเฉททิฏฺฐิํ นีหริตุกาโม ‘‘อปิ นุ ตา ตุยฺหํ ชีวํ ปสฺสนฺติ ปวิสนฺตํ วา นิกฺขมนฺตํ วา’’ติ อาหฯ ยตฺถ ปน ตถารูปา ชีวสมญฺญา, ตํ ทสฺเสนฺโต ‘‘จิตฺตาจารํ ชีวนฺติ คเหตฺวา อาหา’’ติ วุตฺตํฯ

[423] เวเฐตฺวาติ เวขทานสงฺเขเปน เวเฐตฺวาฯ จวนกาเลติ จวนสฺส จุติยา ปตฺตกาเล, น จวมานกาเลฯ รูปกฺขนฺธมตฺตเมวาติ กติปยรูปธมฺมสงฺฆาตมตฺตเมวฯ อุตุสมุฏฺฐานรูปธมฺมสมูหมตฺตเมว หิ ตทา ลพฺภติ, มตฺต-สทฺโท วา วิเสสนิวตฺติอตฺโถ, เตน กมฺมชาทิติสนฺตติรูปวิเสสํ นิวตฺเตติฯ อปฺปวตฺตา โหนฺตีติ อปฺปวตฺติกา โหนฺติ, น อุปลพฺภตีติ อตฺโถฯ วิญฺญาเณ ปน ชีวสญฺญี, ตสฺมา ‘‘วิญฺญาณกฺขนฺโธ คจฺฉตี’’ติ อาห, ตตฺถ อนุปลพฺภนโตติ อธิปฺปาโยฯ

สนฺตตฺตอโยคุฬอุปมาวณฺณนา

[424] วูปสนฺตเตชนฺติ วิคตุสฺมํฯ