เมนู

10. ปายาสิราชญฺญสุตฺตวณฺณนา

[406] ภควตา เอวํ คหิตนามตฺตาติ โยชนาฯ ยสฺมา ราชปุตฺตา โลเก ‘‘กุมาโร’’ติ โวหรียนฺติฯ อยญฺจ รญฺโญ กิตฺติมปุตฺโต, ตสฺมา อาห ‘‘รญฺโญ…เป.… สญฺชานิํสู’’ติฯ

อสฺสาติ เถรสฺสฯ ปุญฺญานิ กโรนฺโต กปฺปสตสหสฺสํ เทเวสุ เจว มนุสฺเสสุ จ อุปฺปชฺชิตฺวา วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุํ นาสกฺขิ อินฺทฺริยานํ อปริปกฺกตฺตาฯ ตติยทิวเสติ ปพฺพตํ อารุฬฺหทิวสโต ตติเย ทิวเสฯ

เตสํ สาวกโพธิยา นิยตตาย, ปุญฺญสมฺภารสฺส จ สาติสยตฺตา วินิปาตํ อคนฺตฺวา เอกํ พุทฺธนฺตรํ…เป.… อนุภวนฺตานํฯ เทวตายาติ ปุพฺเพ สหธมฺมจารินิยา สุทฺธาวาสเทวตายฯ

‘‘กุลทาริกาย กุจฺฉิมฺหิ อุปฺปนฺโน’’ติ วตฺวา ตํ เอวสฺส อุปฺปนฺนภาวํ มูลโต ปฏฺฐาย ทสฺเสตุํ ‘‘สา จา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ สาติ กุลทาริกาฯ -สทฺโท พฺยติเรกตฺโถ, เตน วุจฺจมานํ วิเสสํ โชเตติฯ กุลฆรนฺติ ปติกุลเคหํฯ คพฺภนิมิตฺตนฺติ คพฺภสฺส สณฺฐิตภาวนิมิตฺตํฯ สติปิ วิสาขาย จ สาวตฺถิวาสิกุลปริยาปนฺนตฺเต ตสฺสา ตตฺถ ปธานภาวทสฺสนตฺถํ ‘‘วิสาขญฺจา’’ติ วุตฺตํ ยถา ‘‘พฺราหฺมณา อาคตา วาสิฏฺโฐปิ อาคโต’’ติฯ เทวตาติ อิธปิ สา เอว สุทฺธาวาสเทวตาฯ ปญฺเหติ ‘‘ภิกฺขุ ภิกฺขุ อยํ วมฺมิโก’’ติอาทินา (ม. นิ. 1.249) อาคเต ปนฺนรสปญฺเหฯ

เสตพฺยาติ อิตฺถิลิงฺควเสน ตสฺส นครสฺส นามํฯ อุตฺตเรนาติ เอน-สทฺทโยเคน ‘‘เสตพฺย’’นฺติ อุปโยควจนํ ปาฬิยํ วุตฺตํฯ อตฺถวจเนน ปน อุตฺตรสทฺทํ อเปกฺขิตฺวา เสตพฺยโตติ นิสฺสกฺกปฺปโยโค กโตฯ อนภิสิตฺตกราชาติ ขตฺติยชาติโก อภิเสกํ อปฺปตฺโตฯ