7. มหาสมยสุตฺตวณฺณนา

นิทานวณฺณนา

[331] อุทานนฺติ รญฺญา โอกฺกาเกน ชาติสมฺเภทปริหารนิมิตฺตํ ปวตฺติตํ อุทานํ ปฏิจฺจฯ เอโกปิ ชนปโท รุฬฺหิสทฺเทน ‘‘สกฺกา’’ติ วุจฺจตีติ เอตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ มหานิทานวณฺณนายํ วุตฺตนเยน เวทิตพฺพํฯ อโรปิเตติ เกนจิ อโรปิเตฯ

อาวรเณนาติ เสตุนาฯ พนฺธาเปตฺวาติ ปํสุปลาสปาสาณมตฺติกาขณฺฑาทีหิ อาฬิํ ถิรํ การาเปตฺวาฯ

‘‘ชาติํ ฆฏฺเฏตฺวา กลหํ วฑฺฒยิํสู’’ติ สงฺเขเปน วุตฺตมตฺถํ ปากฏตรํ กาตุํ ‘‘โกลิยกมฺมกรา วทนฺตี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

ตีณิ ชาตกานีติ ผนฺทนชาตกปถวีอุนฺทฺริยชาตกลฏุกิกชาตกานิ ทฺเว ชาตกานีติ รุกฺขธมฺม วฏฺฏกชาตกานิฯ

เตนาติ ภควตาฯ กลหการณภาโวติ กลหการณสฺส อตฺถิภาโวฯ

อฏฺฐาเนติ อการเณฯ เวรํ กตฺวาติ วิโรธํ อุปฺปาเทตฺวาฯ ‘‘กุฐาริหตฺโถ ปุริโส’’ติอาทินา ผนฺทนชาตกํ กเถสิฯ ‘‘ทุทฺทุภายติ ภทฺทนฺเต’’ติอาทินา ปถวีอุนฺทฺริยชาตกํ กเถสิฯ ‘‘วนฺทามิ ตํ กุญฺชรา’’ติอาทินา ลฏุกิกชาตกํ กเถสิฯ

‘‘สาธู สมฺพหุลา ญาตี; อปิ รุกฺขา อรญฺญชา;

วาโต วหติ เอกฏฺฐํ, พฺรหนฺตมฺปิ วนปฺปติ’’นฺติฯ –

อาทินา รุกฺขธมฺมชาตกํ กเถสิฯ

‘‘สมฺโมทมานา คจฺฉนฺติ, ชาลํ อาทาย ปกฺขิโน;

ยทา เต วิวทิสฺสนฺติ, ตทา เอหินฺติ เม วส’’นฺติฯ –

อาทินา วฏฺฏกชาตกํ กเถสิฯ