[323] ยสฺส วีริยารมฺภสฺส, ขนฺติพลสฺส จ อภาเวน ปพฺพชิตานํ สมณธมฺโม ปริปุณฺโณ, ปริสุทฺโธ จ น โหติ, เตสุ วีริยารมฺภขนฺติพเลสุ เต เต นิโยเชตุํ ‘‘อารมฺภวฺโห’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

กรุณาฌานมคฺโคติ กรุณาฌานสงฺขาโต มคฺโคฯ อุชุมคฺโคติ พฺรหฺมโลกคมเน อุชุภูโต มคฺโคฯ อนุตฺตโรติ เสฏฺโฐ พฺรหฺมวิหารสภาวโตฯ เตนาห ‘‘อุตฺตมมคฺโค นามา’’ติฯ สพฺภิ รกฺขิโต สาธูหิ ยถา ปริหานิ น โหติ, เอวํ ปฏิปกฺขทูรีกรเณน รกฺขิโต โคปิโตฯ ‘‘สทฺธมฺโม สพฺภิ วกฺขิโต’’ติ เกจิ ปฐนฺติ, เตสํ สปรหิตสาธเนน สาธูหิ พุทฺธาทีหิ กถิโต ปเวทิโตติ อตฺโถฯ

ตงฺขณวิทฺธํสนธมฺมนฺติ ยสฺมิํ ขเณ วิโรธิธมฺมสมาโยโค, ตสฺมิํเยว ขเณ วินสฺสนสภาวํ, โย วา โส คมนสฺสาทานํ เทวปุตฺตานํ เหฏฺฐุปริเยน ปฏิมุขํ ธาวนฺตานํ สิรสิ, ปาเท จ พทฺธขุรธาราสมาคมนโตปิ สีฆตรตาย อติอิตฺตโร ปวตฺติกฺขโณ, เตเนว วินสฺสนสภาวํฯ ตสฺส ชีวิตสฺสฯ คตินฺติ นิฏฺฐํฯ มนฺตายนฺติ มนฺเตยฺยนฺติ วุตฺตํ โหตีติ อาห ‘‘มนฺเตตพฺพ’’นฺติฯ กรณตฺเถ วา ภุมฺมนฺติ ‘‘มนฺตาย’’นฺติ อิทํ ภุมฺมํ กรณตฺเถ ทฏฺฐพฺพํ ยถา ‘‘ญาตาย’’นฺติฯ สพฺพปลิโพเธติ สพฺเพปิ กุสลกิริยาย วิพนฺเธ อุปโรเธฯ

พฺราหฺมณมหาสาลาทีนํ อามนฺตนาวณฺณนา

[324] อปฺเปสกฺขาติ อปฺปานุภาวาติ อาห ‘‘ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐายา’’ติอาทิฯ

จกฺกวตฺติ ราชา วิย สมฺภาวิโตฯ

มหาโควินฺทปพฺพชฺชาวณฺณนา

[328] สมาปตฺตีนํ อาชานนํ นาม อตฺตปจฺจกฺขตา, สจฺฉิกิริยาติ อาห ‘‘น สกฺขิํสุ นิพฺพตฺเตตุ’’นฺติฯ

[329] อิมินาติ ‘‘สรามห’’นฺติ อิมินา ปเทนฯ ‘‘สรามห’’นฺติ หิ วทนฺเตน ภควโต มหาพฺรหฺมุนา กถิตํ ‘‘ตเถว ต’’นฺติ ภควตา ปฏิญฺญาตเมว ชาตนฺติฯ น วฏฺเฏ นิพฺพินฺทนตฺถาย จตุสจฺจกมฺมฏฺฐานกถาย อภาวโตฯ