มลฺลานํ วนฺทนาวณฺณนา

[211] อฆํ ทุกฺขํ อาเวนฺติ ปกาเสนฺตีติ อฆาวิโน, ปากฏีภูตทุกฺขาติ อาห ‘‘อุปฺปนฺนทุกฺขา’’ติฯ ญาติสาโลหิตภาเวน กุลํ ปริวตฺตติ เอตฺถาติ กุลปริวตฺตํฯ ตํ ตํกุลีนภาเคน ฐิโต สตฺตนิกาโย ‘‘กุลปริวตฺตโส’’ติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘กุลปริวตฺต’’นฺติฯ เต ปน ตํตํกุลปริวตฺตปริจฺฉินฺนา มลฺลราชาโน ตสฺมิํ นคเร วีถิอาทิสภาเคน วสนฺตีติ วุตฺตํ ‘‘วีถิสภาเคน เจว รจฺฉาสภาเคน จา’’ติฯ

สุภทฺทปริพฺพาชกวตฺถุวณฺณนา

[212] กงฺขา เอว กงฺขาธมฺโมฯ เอกโต วาติ ภูมิํ อวิภชิตฺวา สาธารณโตวฯ พีชโต จ อคฺคํ คเหตฺวา อาหารํ สมฺปาเทตฺวา ทานํ พีชคฺคํฯ คพฺภกาเลติ คพฺภธารณโต ปรํ ขีรคฺคหณกาเลฯ เตนาห ‘‘คพฺภํ ผาเลตฺวา ขีรํ นิหริตฺวา’’ติอาทิฯ ปุถุกกาเลติ สสฺสานํ นาติปกฺเก ปุถุกโยคฺยผลกาเลฯ ลายนคฺคนฺติ ปกฺกสฺส สสฺสสฺส ลวเน ลวนารมฺเภ ทานํ อทาสิฯ ลุนสฺส สสฺสสฺส เวณิวเสน พนฺธิตฺวา ฐปนํ เวณิกรณํฯ ตสฺส อารมฺเภ ทานํ เวณคฺคํฯ เวณิโย ปน เอกโต กตฺวา ราสิกรณํ กลาโปฯ ตตฺถ อคฺคทานํ กลาปคฺคํฯ กลาปโต นีหริตฺวา มทฺทเน อคฺคทานํ ขลคฺคํฯ มทฺทิตํ โอผุณิตฺวา ธญฺญสฺส ราสิกรเณ อคฺคทานํ ขลภณฺฑคฺคํฯ ธญฺญสฺส ขลโต โกฏฺเฐ ปกฺขิปเน อคฺคทานํ โกฏฺฐคฺคํฯ อุทฺธริตฺวาติ โกฏฺฐโต อุทฺธริตฺวาฯ

‘‘นว อคฺคทานานิ อทาสี’’ติ อิมินา ‘‘กถํ นุ โข อหํ สตฺถุ สนฺติเก อคฺคโตว มุจฺเจยฺย’’นฺติ อคฺคคฺคทานวเสน วิวฏฺฏูปนิสฺสยสฺส กุสลสฺส กตูปจิตตฺตา, ญาณสฺส จ ตถา ปริปากํ คตตฺตา อคฺคธมฺมเทสนาย ตสฺส ภาชนภาวํ ทสฺเสติฯ เตนาห ‘‘อิมํ อคฺคธมฺมํ ตสฺส เทเสสฺสามี’’ติอาทิฯ โอหียิตฺวา สงฺโกจํ อาปชฺชิตฺวาฯ

[213] อญฺญาตุกาโมว น สนฺทิฏฺฐิํ ปรามาสีฯ อพฺภญฺญิํสูติ สนฺเทหชาตสฺส ปุจฺฉาวจนนฺติ กตฺวา ชานิํสูติ อตฺถมาหฯ เตนาห ปาฬิยํ ‘‘สพฺเพว น อพฺภญฺญิํสู’’ติฯ เนสนฺติ ปูรณาทีนํฯ