เมนู

11. เกวฏฺฏสุตฺตวณฺณนา

เกวฏฺฏคหปติปุตฺตวตฺถุวณฺณนา

[481] ปาวาริกมฺพวเนติ ปาวาริกเสฏฺฐิโน อมฺพพหุเล อุปวเนฯ ตํ กิร โส เสฏฺฐี ภควโต อนุจฺฉวิกํ คนฺธกุฏิํ, ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐานกุฏิมณฺฑปาทีนิ สมฺปาเทตฺวา ปาการปริกฺขิตฺตํ ทฺวารโกฏฺฐกสมฺปนฺนํ กตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส สงฺฆสฺส นิยฺยาเตสิ, ปุริมโวหาเรน ปน ‘‘ปาวาริกมฺพวน’’นฺติ วุจฺจติ, ตสฺมิํ ปาวาริกมฺพวเนฯ เกวฏฺโฏติ อิทํ ตสฺส นามํ เกวฏฺเฏหิ สํรกฺขิตตฺตา, เตสํ วา สนฺติเก สํวฑฺฒิตตฺตาติ เกจิฯ ‘‘คหปติปุตฺตสฺสา’’ติ เอตฺถ กามํ ตทา โส คหปติฏฺฐาเน ฐิโต, ปิตุ ปนสฺส อจิรกาลํกตตาย ปุริมสมญฺญาย ‘‘คหปติปุตฺโต’’ ตฺเวว โวหรียติ, เตนาห ‘‘คหปติ มหาสาโล’’ติฯ มหาวิภวตาย มหาสาโร, คหปตีติ อตฺโถ ร-การสฺส ล-การํ กตฺวา ‘‘มหาสาโล สุขุมาโล อห’’นฺติอาทีสุ (อ. นิ. 3.39) วิยฯ สทฺธาสมฺปนฺโนติ โปถุชฺชนิกาย สทฺธาย วเสน สทฺธา สมนฺนาคโตฯ

สมิทฺธาติ สมฺมเทว อิทฺธา, อิทฺธิยา วิภวสมฺปตฺติยา เวปุลฺลปฺปตฺตาติ อตฺโถฯ ‘‘เอหิ ตฺวํ ภิกฺขุ อนฺวทฺธมาสํ, อนุมาสํ, อนุสํวจฺฉรํ วา มนุสฺสานํ ปสาทาย อิทฺธิปาฏิหาริยํ กโรหี’’ติ เอกสฺส ภิกฺขุโน อาณาปนํ ตสฺมิํ ฐาเน ตสฺส ฐปนํ นาม โหตีติ อาห ‘‘ฐานนฺตเร ฐเปตู’’ติฯ อุตฺตริมนุสฺสานํ ธมฺมโตติ อุตฺตริมนุสฺสานํ พุทฺธาทีนํ อธิคมธมฺมโตฯ นิทฺธารเณ เจตํ นิสฺสกฺกํฯ อิทฺธิปาฏิหาริยญฺหิ ตโต นิทฺธาเรติฯ มนุสฺสธมฺมโต อุตฺตรีติ ปกติมนุสฺสธมฺมโต อุปริฯ ปชฺชลิตปทีโปติ ปชฺชลนฺโต ปทีโปฯ

[482] น ธํเสมีติ คุณสมฺปตฺติโต น จาเวมิ, เตนาห ‘‘สีลเภท’’นฺติอาทิฯ วิสฺสาสํ วฑฺเฒตฺวา ภควติ อตฺตโน วิสฺสตฺถภาวํ พฺรูเหตฺวา วิภูตํ ปากฏํ กตฺวาฯ

อิทฺธิปาฏิหาริยวณฺณนา

[483-4] อาทีนวนฺติ โทสํฯ คนฺธารีติ จูฬคนฺธารี, มหาคนฺธารีติ ทฺเว คนฺธารีวิชฺชาฯ ตตฺถ จูฬคนฺธารี นาม ติวสฺสโต โอรํ มตานํ สตฺตานํ อุปปนฺนฏฺฐานชานนวิชฺชาฯ มหาคนฺธารี ตมฺปิ ชานาติ ตโต อุตฺตริปิ อิทฺธิวิธญาณกปฺปํ เยภุยฺเยน อิทฺธิวิธกิจฺจํ สาเธติฯ ตสฺสา กิร วิชฺชาย สาธโก ปุคฺคโล ตาทิเส เทสกาเล มนฺตํ ปริชปฺปิตฺวา พหุธาปิ อตฺตานํ ทสฺเสติ, หตฺถิอาทีนิปิ ทสฺเสติ, ทสฺสนีโยปิ โหติ, อคฺคิถมฺภมฺปิ กโรติ, ชลถมฺภมฺปิ กโรติ, อากาเสปิ อตฺตานํ ทสฺเสติฯ สพฺพํ อินฺทชาลสทิสํ ทฏฺฐพฺพํฯ อฏฺโฏติ ทุกฺขิโต พาธิโต, เตนาห ‘‘ปีฬิโต’’ติฯ