เมนู

7. ชาลิยสุตฺตวณฺณนา

ทฺเวปพฺพชิตวตฺถุวณฺณนา

[378] ‘‘โฆสิเตน เสฏฺฐินา กเต อาราเม’’ติ วตฺวา ตตฺถ โกยํ โฆสิตเสฏฺฐิ นาม, กถญฺจาเนน อาราโม การิโต, กถํ วา ตตฺถ ภควา วิหาสีติ ตํ สพฺพํ สมุทาคมโต ปฏฺฐาย สงฺเขปโตว ทสฺเสตุํ ‘‘ปุพฺเพ กิรา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตโตติ อลฺลกปฺปรฏฺฐโตฯ ตทาติ เตสํ ตํ คามํ ปวิฏฺฐทิวเสฯ พลวปายาสนฺติ ครุตรํ พหุปายาสํฯ อสนฺนิหิเตติ เคหโต พหิ คเตฯ ภุสฺสตีติ รวติฯ โฆสกเทวปุตฺโตตฺเวว นามํ อโหสิ สรโฆสสมฺปตฺติยาฯ เวยฺยตฺติเยนาติ ปญฺญาเวยฺยตฺติเยนฯ โฆสิตเสฏฺฐิ นาม ชาโต ตาย เอว จสฺส สรสมฺปตฺติยา โฆสิตนามตาฯ

สรีรสนฺตปฺปนตฺถนฺติ หิมวนฺเต ผลมูลาหารตาย กิลนฺตสรีรา โลณมฺพิลเสวเนน ตสฺส สนฺตปฺปนตฺถํ ปีนนตฺถํฯ ตสิตาติ ปิปาสิตาฯ กิลนฺตาติ ปริสฺสนฺตกายาฯ เต กิร ตํ วฏรุกฺขํ ปตฺวา ตสฺส โสภาสมฺปตฺติํ ทิสฺวา มหานุภาวา มญฺเญ เอตฺถ อธิวตฺถา เทวตา, ‘‘สาธุ วตายํ เทวตา อมฺหากํ อทฺธานปริสฺสมํ วิโนเทยฺยา’’ติ จินฺเตสุํ, เตน วุตฺตํ ‘‘ตตฺถ อธิวตฺถา…เป.… นิสีทิํสู’’ติฯ โสติ อนาถปิณฺฑิโก คหปติฯ ภตกานนฺติ ภติยา เวยฺยาวจฺจํ กโรนฺตานํ ทาสเปสกมฺมกรานํฯ ปกติภตฺตเวตนนฺติ ปกติยา ทาตพฺพภตฺตเวตนํ, ตทา อุโปสถิกตฺตา กมฺมํ อกโรนฺตานมฺปิ กมฺมกรณทิวเสน ทาตพฺพภตฺตเวตนเมวาติ อตฺโถฯ กญฺจีติ กญฺจิปิ ภตกํฯ

อุเปจฺจ ปรสฺส วาจาย อารมฺภนํ พาธนํ อุปารมฺโภ, โทสทสฺสนวเสน ฆฏฺฏนนฺติ อตฺโถ, เตนาห ‘‘อุปารมฺภาธิปฺปาเยน วาทํ อาโรเปตุกามา หุตฺวา’’ติฯ วทนฺติ นินฺทนวเสน กเถนฺติ เอเตนาติ หิ วาโท, โทโสฯ ตํ อาโรเปตุกามา, ปติฏฺฐาเปตุกามา หุตฺวาติ อตฺโถฯ ‘‘ตํ ชีวํ ตํ สรีร’’นฺติ, อิธ ยํ วตฺถุํ ชีวสญฺญิตํ, ตเทว สรีรสญฺญิตนฺติ ‘‘รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสตี’’ติ วาทํ คเหตฺวา วทนฺติฯ