อคฺคิปกฺเกน ชีวนฺตีติ อคฺคิปกฺกิกา, น อคฺคิปกฺกิกา อนคฺคิปกฺกิกา ฯ อุญฺฉาจริยา หิ ขเลสุ คนฺตฺวา ขลคฺคํ นาม มนุสฺเสหิ ทิยฺยมานํ ธญฺญํ คณฺหนฺติ, ตํ อิเม น คณฺหนฺตีติ อนคฺคิปกฺกิกา นาม ชาตาฯ อสามปากาติ อสยํปาจกาฯ อสฺมมุฏฺฐินา มุฏฺฐิปาสาเณน วตฺตนฺตีติ อสฺมมุฏฺฐิกาฯ ทนฺเตน อุปฺปาฏิตํ วกฺกลํ รุกฺขตฺตโจ ทนฺตวกฺกลํ, เตน วตฺตนฺตีติ ทนฺตวกฺกลิกาฯ ปวตฺตํ รุกฺขาทิโต ปาติตํ ผลํ ภุญฺชนฺตีติ ปวตฺตผลโภชิโนฯ ชิณฺณปกฺกตาย ปณฺฑุภูตํ ปลาสํ, ตํสทิสญฺจ ปณฺฑุปลาสํ, เตน วตฺตนฺตีติ ปณฺฑุปลาสิกา, สยํปติตปุปฺผผลปตฺตโภชิโนฯ

อิทานิ เต อฏฺฐวิเธปิ สรูปโต ทสฺเสตุํ ‘‘ตตฺถา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ สงฺกฑฺฒิตฺวาติ ภิกฺขาจริยาวเสน ลทฺธธญฺญํ เอกชฺฌํ กตฺวาฯ

ปริเยฏฺฐิ นาม ทุกฺขาติ ปเรสํ เคหโต เคหํ คนฺตฺวา ปริเยฏฺฐิ นาม ทีนวุตฺติภาเวน ทุกฺขาฯ ปาสาณสฺส ปริคฺคโห ทุกฺโข ปพฺพชิตสฺสาติ วา ทนฺเตเหว อุปฺปาเฏตฺวา ขาทนฺติฯ

อิมาหิ จตูหิเยวาติ ‘‘ขาริวิธํ อาทายา’’ติอาทินา วุตฺตาหิ จตูหิ เอว ตาปสปพฺพชฺชาหีติฯ

[282] อปาเย วินาเส นิยุตฺโต อาปายิโกฯ ตพฺภาวํ ปริปูเรตุํ อสกฺโกนฺโต เตน อปริปุณฺโณ อปริปูรมาโน , กรเณ เจตํ ปจฺจตฺตวจนํ, เตนาห ‘‘อาปายิเกนาปิ อปริปูรมาเนนา’’ติฯ

ปุพฺพกอิสิภาวานุโยควณฺณนา

[283] ทียตีติ ทตฺติ, ทตฺติเยว ทตฺติกนฺติ อาห ‘‘ทินฺนก’’นฺติฯ ยทิ พฺราหฺมณสฺส สมฺมุขีภาโว รญฺโญ น ทาตพฺโพ, กสฺมาสฺส อุปสงฺกมนํ น ปฏิกฺขิตฺตนฺติ อาห ‘‘ยสฺมา ปนา’’ติอาทิฯ เขตฺตวิชฺชายาติ นีติสตฺเถฯ ปยาตนฺติ สทฺธํ, สสฺสติกํ วา, เตนาห ‘‘อภิหริตฺวา ทินฺน’’นฺติฯ กสฺมา ภควา ‘‘รญฺโญ ปเสนทิสฺส โกสลสฺส ทตฺติกํ ภุญฺชตี’’ติอาทินา พฺราหฺมณสฺส มมฺมวจนํ อโวจาติ ตตฺถ การณํ ทสฺเสตุํ ‘‘อิทํ ปน การณ’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ