เมนู

ภทฺทกตา จ ปสฺสนฺตสฺส หิตสุขาวหภาเวน เวทิตพฺพาติ อาห อตฺถาวหํ สุขาวหนฺติฯ ตตฺถ อตฺถาวหนฺติ ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกปรมตฺถสํหิตหิตาวหํฯ สุขาวหนฺติ ยถาวุตฺตติวิธสุขาวหํฯ ตถารูปานนฺติ ตาทิสานํฯ ยาทิเสหิ ปน คุเณหิ ภควา สมนฺนาคโต, เตหิ จตุปฺปมาณิกสฺส โลกสฺส สพฺพถาปิ อจฺจนฺตาย สทฺธาย ปสาทนีโย เตสํ ยถาภูตสภาวตฺตาติ ทสฺเสนฺโต ยถารูโปติอาทิมาหฯ ตตฺถ ยถาภูตํ…เป.… อรหตนฺติ อิมินา ธมฺมปฺปมาณานํ, ลูขปฺปมาณานญฺจ สตฺตานํ ภควโต ปสาทาวหตํ ทสฺเสติฯ ตํ ทสฺสเนเนว จ อิตเรสมฺปิ อตฺถโต ปสาทาวหตา ทสฺสิตา โหตีติ ทฏฺฐพฺพํ ตทวินาภาวโตฯ ทสฺสนมตฺตมฺปิ สาธุ โหตีติ เอตฺถ โกสิยสกุณวตฺถุํ (ม. นิ. อฏฺฐ. 1.144; ขุ. ปา. อฏฺฐ. 10) กเถตพฺพํฯ

อมฺพฏฺฐมาณวกถาวณฺณนา

[256] มนฺเต ปริวตฺเตตีติ เวเท สชฺฌายติ, ปริยาปุณาตีติ อตฺโถฯ มนฺเต ธาเรตีติ ยถาอธีเต มนฺเต อสมฺมุฏฺเฐ กตฺวา หทเย ฐเปติ โอฏฺฐปหตกรณวเสน, น อตฺถวิภาวนวเสนฯ

สนิฆณฺฑุเกฏุภานนฺติ เอตฺถ วจนียวาจกภาเวน อตฺถํ สทฺทญฺจ นิขฑติ ภินฺทติ วิภชฺช ทสฺเสตีติ นิขณฺฑุ, สา เอว อิธ ข-การสฺส ฆ-การํ กตฺวา ‘‘นิฆณฺฑู’’ติ วุตฺโตฯ กิฏยติ คเมติ ญาเปติ กิริยาทิวิภาคํ, ตํ วา อนวเสสปริยาทานโต คเมนฺโต ปูเรตีติ เกฏุภํฯ เววจนปฺปกาสกนฺติ ปริยายสทฺททีปกํ, เอเกกสฺส อตฺถสฺส อเนกปริยายวจนวิภาวกนฺติ อตฺโถฯ นิทสฺสนมตฺตญฺเจตํ อเนเกสมฺปิ อตฺถานํ เอกสทฺทวจนียตาวิภาวนวเสนปิ ตสฺส คนฺถสฺส ปวตฺตตฺตาฯ วจีเภทาทิลกฺขณา กิริยา กปฺปียติ เอเตนาติ กิริยากปฺโป, โส ปน วณฺณปทสมฺพนฺธปทตฺถาทิวิภาคโต พหุวิกปฺโปติ อาห ‘‘กิริยากปฺปวิกปฺโป’’ติฯ อิทญฺจ มูลกิริยากปฺปคนฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ โส หิ สตสหสฺสปริมาโณ นยจริยาทิปกรณํฯ ฐานกรณาทิวิภาคโต , นิพฺพจนวิภาคโต จ อกฺขรา ปเภทียนฺติ เอเตหีติ อกฺขรปฺปเภทา, สิกฺขานิรุตฺติโยฯ เอเตสนฺติ เวทานํฯ