เมนู

สมาโรปนหารวณฺณนา

อาฆาตาทีนํ อกรณียตาวจเนน ขนฺติสมฺปทา ทสฺสิตา โหติฯ ‘‘อปฺปมตฺตกํ โข ปเนต’’นฺติอาทินา โสรจฺจสมฺปทา, ‘‘อตฺถิ ภิกฺขเว’’ติอาทินา ญาณสมฺปทา, ‘‘อปรามสโต จสฺส ปจฺจตฺตญฺเญว นิพฺพุติ วิทิตา’’ติ, ‘‘เวทนานํ…เป.… ยถาภูตํ วิทิตฺวา อนุปาทาวิมุตฺโต’’ติ เอเตหิ สมาธิสมฺปทาย สทฺธิํ วิชฺชาวิมุตฺติวสีภาวสมฺปทา ทสฺสิตา โหติฯ ตตฺถ ขนฺติสมฺปทา ปฏิสงฺขานพลสิทฺธิโต โสรจฺจสมฺปทาย ปทฏฺฐานํฯ โสรจฺจสมฺปทา ปน อตฺถโต สีลเมว, ตถา ปาณาติปาตาทีหิ ปฏิวิรติวจนํ สีลสฺส ปริยายวิภาคทสฺสนตฺถํฯ ตตฺถ สีลํ สมาธิสฺส ปทฏฺฐานํ, สมาธิ ปญฺญาย ปทฏฺฐานํฯ เตสุ สีเลน วีติกฺกมปฺปหานํ ทุจฺจริตสํกิเลสปฺปหานญฺจ สิชฺฌติ, สมาธินา ปริยุฏฺฐานปฺปหานํ, วิกฺขมฺภนปฺปหานํ, ตณฺหาสํกิเลสปฺปหานญฺจ สิชฺฌติฯ ปญฺญาย ทิฏฺฐิสํกิเลสปฺปหานํ, สมุจฺเฉทปฺปหานํ, อนุสยปฺปหานญฺจ สิชฺฌตีติ สีลาทีหิ ตีหิ ธมฺมกฺขนฺเธหิ สมถวิปสฺสนาภาวนาปาริปูรี, ปหานตฺตยสิทฺธิ จาติ อยํ สมาโรปโน หาโรฯ

โสฬสหารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปญฺจวิธนยวณฺณนา

นนฺทิยาวฏฺฏนยวณฺณนา

อาฆาตาทีนํ อกรณวจเนน ตณฺหาวิชฺชาสงฺโกโจ ทสฺสิโต โหติฯ สติ หิ อตฺตตฺตนิยวตฺถูสุ สิเนเห สมฺโมเส จ ‘‘อนตฺถํ เม อจรี’’ติอาทินา (ธ. ส. 1237, วิภ. 909) อาฆาโต ชายตีติ, ตถา ‘‘ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต’’ติอาทิวจเนหิ , ‘‘ปจฺจตฺตญฺเญว นิพฺพุติ วิทิตา, อนุปาทาวิมุตฺโต, ฉนฺนํ ผสฺสายตนานํ…เป.… ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติอาทีหิ วจเนหิ จ ตณฺหาวิชฺชานํ อจฺจนฺตปฺปหานํ ทสฺสิตํ โหติฯ ตาสํ ปน ปุพฺพนฺตกปฺปิกาทิปเทหิ ‘‘อชานตํ อปสฺสต’’นฺติอาทิปเทหิ จ สรูปโต ทสฺสิตานํ ตณฺหาวิชฺชานํ รูปธมฺมา อรูปธมฺมา จ อธิฏฺฐานํฯ ยถากฺกมํ สมโถ จ วิปสฺสนา จ ปฏิปกฺโขฯ เตสํ เจโตวิมุตฺติ ปญฺญาวิมุตฺติ จ ผลํฯ ตตฺถ ตณฺหา, ตณฺหาวิชฺชา วา สมุทยสจฺจํ, ตทธิฏฺฐานภูตา รูปารูปธมฺมา ทุกฺขสจฺจํ, เตสํ อปฺปวตฺติ นิโรธสจฺจํ, นิโรธปชานนา สมถวิปสฺสนา มคฺคสจฺจนฺติ เอวํ จตุสจฺจโยชนา เวทิตพฺพาฯ ตณฺหาคฺคหเณน เจตฺถ มายาสาเฐยฺยมานาติมานมทปฺปมาทปาปิจฺฉตาปาปมิตฺตตาอหิริกาโนตฺตปฺปาทิวเสน สพฺโพ อกุสลปกฺโข เนตพฺโพฯ ตถา อวิชฺชาคฺคหเณน วิปรีตมนสิการโกธุปนาหมกฺขปลาสอิสฺสามจฺฉริยสารมฺภโทวจสฺสตา- ภวทิฏฺฐิวิภวทิฏฺฐาทิวเสน อกุสลปกฺโข เนตพฺโพฯ วุตฺตวิปริยาเยน อมายาอสาเฐยฺยาทิอวิปรีตมนสิการาทิวเสน, ตถา สมถปกฺขิยานํ สทฺธินฺทฺริยาทีนํ, วิปสฺสนาปกฺขิยานญฺจ อนิจฺจสญฺญาทีนํ วเสน กุสลปกฺโข เนตพฺโพติฯ อยํ นนฺทิยาวฏฺฏสฺส นยสฺส ภูมิฯ

ติปุกฺขลนยวณฺณนา

อาฆาตาทีนํ อกรณวจเนน อโทสสิทฺธิ, ตถา ปาณาติปาตผรุสวาจาหิ ปฏิวิรติวจเนนฯ อานนฺทาทีนํ อกรณวจเนน อโลภสิทฺธิ, ตถา อพฺรหฺมจริยโต ปฏิวิรติวจเนนฯ อทินฺนาทานาทีหิ ปน ปฏิวิรติวจเนน อุภยสิทฺธิฯ ‘‘ตยิทํ ภิกฺขเว ตถาคโต ปชานาตี’’ติอาทินา อโมหสิทฺธิฯ อิติ ตีหิ อกุสลมูเลหิ คหิเตหิ ตปฺปฏิปกฺขโต, อาฆาตาทิอกรณวจเนน จ ตีณิ กุสลมูลานิ สิทฺธานิเยว โหนฺติฯ ตตฺถ ตีหิ อกุสลมูเลหิ ติวิธทุจฺจริตสํกิเลสมลวิสมากุสลสญฺญาวิตกฺกาสทฺธมฺมาทิวเสน สพฺโพ อกุสลปกฺโข วิตฺถาเรตพฺโพฯ ตถา ตีหิ กุสลมูเลหิ ติวิธสุจริตโวทานสมกุสลสญฺญาวิตกฺกปญฺญาสทฺธมฺมสมาธิ- วิโมกฺขมุขวิโมกฺขาทิวเสน สพฺโพ กุสลปกฺโข วิภาเวตพฺโพฯ เอตฺถาปิ จ สจฺจโยชนา เวทิตพฺพาฯ กถํ? โลโภ สพฺพานิ วา กุสลากุสลมูลานิ สมุทยสจฺจํ, เตหิ ปน นิพฺพตฺตา เตสํ อธิฏฺฐานโคจรภูตา อุปาทานกฺขนฺธา ทุกฺขสจฺจนฺติอาทินา นเยน สจฺจโยชนา เวทิตพฺพาติ อยํ ติปุกฺขลสฺส นยสฺส ภูมิฯ